SKRIFLESING: Mat 6: 19 – 21 en 6: 25 – 34 en Mat 5: 7
Gierigheid maak dat mense in borrels lewe.
Mense moet kan sien wat ons het, maar hulle moet nie deel van ons borrel wees nie. Soos ons lewenstandaard toeneem, skuif ons na beter, luukser borrels. As ons regtig vaardig is, kan ons bankwese, vermaak en werk alles van die huis af doen, in die eensaamheid van ons eie borrels. Dit blyk dat ek in alles wat ek koop en geniet ander mense kan vermy of so min as moontlik met hulle kontak hoef te hê.
Lande spandeer vandag saam wêreldwyd meer aan verdediging as aan die bekamping van hongersnood en armoede. Kom ons wees eerlik. Die geld wat lande aan verdediging bestee, gaan nie om lande te beskerm nie. “Ons globale prioriteite is daarop gefokus om groter, slegter, en meer intimiderende borrels op te rig.” (JF Cook)
Soos ons meer en meer goed opgaar, moet ons meer aan sekuriteit spandeer. Ons kan selfs aan ander, wat ons goed bewonder, vroom verduidelik dat God ons geseën het.
Toe ons kinders was, het ons seepborrels geblaas uit ’n botteltjie met ’n seepborrelstokkie. Die borrels is pragtig. Hulle skep die illusie dat hulle sterk glassfere is. Hulle verlei ons om hulle te vang, om hulle aan te raak, om hulle vas te hou so lank as wat ons kan. Maar hulle is tydelik. Hulle kan nie hul eie rigting beheer nie. Enige verbygaande briesie waai hulle van koers af. (JF Cook) ’n Groter borrel kan dalk verder in die wind dryf, maar ook dit sal bars en so sal alles tot niks raak, net soos Prediker dit beskryf. Ons borrels is onbetroubaar en kan maklik bars om tot niks te kom.
Miljoene mense kry swaar en honderdduisende sterf selfs sodat sommiges ’n groter, ’n beter, ’n veiliger en ’n meer indrukwekkende borrel kan bekostig. God se wêreld is groot genoeg vir almal, maar as gevolg van mense se inherente gierigheid is die wêreld te klein vir almal. Gierigheid is die begeerte om meer te besit as wat ek nodig het, as gevolg van die vrees dat ek te min gaan hê. Natuurlik is gierigheid om van my hart ’n afgodefabriek te maak, soos Johannes Calvyn tereg gesê het.
Geld het kragtige verslawende eienskappe…Wanneer gierigheid ’n verslawing word, flikker die rooi gevaarliggies. Sodra ons begin om ons vriende, familie en ideale op te offer aan die strewe na geldgierigheid, begin dinge skeef loop. (The Science of Sin, bl. 86).
Al vier die evangelieskrywers maak melding van Judas Iskariot se gierigheid, as ’n waarskynlike rede hoekom hy vir Jesus verraai het.
Die Westerse samelewing gebruik kapitalisme as ekonomiese instelling wat ’n samelewing met gelyke geleenthede en regverdigheid verkondig. Dit is in orde mits dit nie ’n verskoning word om gierigheid te bevorder nie. Dan word dit ’n instelling wat uit die aard daarvan ongelykheid kweek.
En die rykes is nie noodwendig gierig as hulle hul rykdom vir die regte middele gebruik en dit ook vrygewig deel met die armes en mense in nood nie.
Die Amerikaanse skrywer en filosoof James Ogilvy verskaf ’n presiese verduideliking van hoekom Thomas Aquinas korrek is: “Gierigheid verander liefde in wellus, ontspanning in luiheid, honger in vraatsug, eer in trots, regverdige verontwaardiging in woede, en bewondering in afguns. As dit nie vir gierigheid was nie, sou ons minder van die ander ondeugde gely het.”
Gierigheid verhard my hart teenoor ander mense en in die proses verontmenslik ek eintlik.
Gierigheid is ’n sonde-toestand van die hart. Gierigheid aanbid goed wat tydelik is. Gierigheid leef nie in die hede nie. Dit lewe in die toekoms met die vrees dat ek nie in die toekoms genoeg sal hê nie. Jesus praat van die sonde van gierigheid, meer as van enige ander sonde, omdat dit so na aan die hart van die mens lê.
Daarom sê Mat 6: 19 – 21 die volgende: “Moenie vir julle skatte op aarde bymekaarmaak nie, daar waar mot en roes verniel, en waar diewe inbreek en steel. Maar maak vir julle skatte in die hemel bymekaar, daar waar mot en roes nie verniel nie, en waar diewe nie inbreek en steel nie. Want waar jou skat is, daar sal jou hart ook wees.”
Mat 6: 25 – 34 waarsku ook teen gierigheid: “Daarom sê Ek vir julle, moet julle nie bekommer oor julle lewe, oor wat julle sal eet, of oor wat julle sal drink, of oor julle liggaam, wat julle sal aantrek nie. Is die lewe dan nie belangriker as kos en die liggaam as klere nie? Let op die voëls van die hemel: Hulle saai nie en hulle maai nie, en hulle versamel niks in skure nie. Tog sorg julle hemelse Vader vir hulle. Is julle nie meer werd as hulle nie? Wie van julle kan deur hom te bekommer, een el by sy lewe voeg? En waarom is julle oor klere bekommerd? Let op die wilde narsings, hoe hulle groei. Hulle swoeg nie en hulle spin nie. Maar Ek sê vir julle, selfs Salomo in al sy prag was nie soos een van hulle geklee nie. As God die gras van die veld, wat vandag daar staan en môre in ’n oond gegooi word, so klee, hoeveel te meer nie vir julle nie, kleingelowiges? Moet julle daarom nie bekommer en vra, ‘Wat sal ons eet?’ of ‘Wat sal ons drink?’ of ‘Wat sal ons aantrek?’ nie. Dit is immers alles dinge waarna die heidennasies soek. Julle hemelse Vader weet tog wat julle alles nodig het. Maar soek eers die koninkryk van God en sy geregtigheid, en al hierdie dinge sal vir julle bygevoegword. Moet julle dus nie bekommer oor die dag van môre nie, want môre sal hom oor homself bekommer. Elke dag het genoeg van sy eie kwaad.”
Die “geregtigheid” waarvan die skrifgedeelte melding maak, verwys na die liefde, trou, reg en vrede wat God gee en wat Hy ook van mense verwag om aan mekaar te bewys.Wat is die middel vir gierigheid? St Thomas Aquinas sê dat die teenoorgestelde deug daarvan iets is wat hy vrygewigheid (liberalitas) noem. Die kern van hierdie Latynse woord is die idee van “om vryheid te bring”. Met ander woorde, die vrygewige persoon is nie verslaaf aan sy of haar goed nie; die persoon wat vrygewig is, gee of deel eerder as om iemand te wees wat altyd net kry.
Mat 19:24 stel dit baie duidelik. “Ek sê weer vir julle, dit is makliker vir ’n kameel om deur die oog van ’n naald te gaan as vir ’n ryk mens om in die koninkryk van God in te gaan.” Die verduideliking hiervan is interessant. Die antieke stede is altyd gebou met poorte wat nie hoog genoeg is vir ’n kameel om in te gaan nie. Dit is so gebou om moontlike aanvalle op die stad met kamele te voorkom. Sou die kameel by die poort (die naald) kom, moet die bagasie eers afgelaai word van die kameel en dan moet die kameel kruip om deur die poort van die stad te kom. So moet ’n gierigaard eers leer om dinge weg te gee (af te pak) voor hy in die Koninkryk van God kan ingaan.
Daarom vra Mat 5: 7 om die sonde van gierigheid dood te maak deur barmhartigheid te betoon.
Mat 5: 5 in The Message van Eugene Peterson lui as volg: “You’re blessed when you’re content with just who you are—no more, no less. That’s the moment you find yourselves proud owners of everything that can’t be bought.”
Soos wat ’n mens met asemhaling “inasem” en “uitasem” om aan die lewe te bly, moet ’n mens ook leer om te ontvang (inasem) en ook weer weg te gee (uitasem). Anders kan jy ’n gierigaard wees wat net “inasem” en nooit “uitasem” nie. Dan gaan jy ’n geestelike dood sterf.
Moenie in ’n seepborrel lewe nie. Eendag gaan dit bars. AMEN
(Ds. Paul Odendaal is leraar van die NG Kerk Adelaide.)
BRONNELYS:
Cook, Jeff V. Seven: The Deadly Sins and The Beattitudes. Zondervan. Kindle Edition.
Arlen, Rob. Spiritual Growth: Seven Deadly Sins – Understanding their origins and how you can turn vices into virtues. Christian, Book 1. Unknown. Kindle Edition.
Cunningham, Lawrence S. The Seven Deadly Sins: A Visitor’s Guide. Ave Maria Press. Kindle Edition.
Kevin, Vost. Seven Deadly Sins. Sophia Institute Press. Kindle Edition.
Bible Society of South Africa; Bible Society of South Africa. Die Bybel 2020-vertaling met Deuterokanonieke boeke (Afrikaans Edition). Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Kindle Edition.
Peterson, Eugene H.. The Message: The Bible in Contemporary Language . The Navigators. Kindle Edition.
NG Kerk Adelaide 