SKRIFLESING: Eks 1: 1 – 2:10

Vir die Israeliete begin die verhaal van Eksodus op ’n slegte noot ……. op ’n slegte plek. Dit begin by die steengroewe van Egipte. Hulle moes stene maak vir die bou van Farao se voorraadstede, Pitom en Ramses.

In die begin het die Israeliete dit nie te moeilik gehad in Egipte nie, want hulle vader Josef was ’n gerespekteerde en gewaardeerde man. Hy het immers Egipte van hongersnood gered. Maar toe daar mettertyd ’n ander Farao aan bewind kom, wat nie meer van Josef geweet het nie, het die Israeliete begin swaar kry. Hulle groeiende getalle het volgens Farao ’n al groter bedreiging vir Egipte geword.  Daar is baie aspekte van die verskriklike lewe in so ’n steengroef wat ons as bevoorregte mense nouliks sal kan begryp. Kom ons kyk ’n bietjie na die toestande in so ’n steengroef. Daar moet daagliks ’n hoë produksiekwota van stene gelewer word. Daar was ’n vaste tydskedule, met min tyd vir ontspanning. Dit was ’n plek van onderdrukking en profyt. Dit is ’n plek van ongelukkigheid en arbeidsonrus. Inderdaad ’n plek van lyding en wanhoop.

Miskien voel u dat u ook vasgevang is in u eie steengroef. Nie een van ons leef ver verwyderd van die realiteit van so ’n steengroef nie. Dit is op die ou end ’n beeld wat ons almal verstaan. Iewers is ons almal se lewens en siele gebind aan ’n sisteem. Dit kan werksdruk wees, of spanning by die werk, of boerdery bekommernis. Daar word hoë eise aan ons kinders gestel op skool en dan is daar die alewige finansiële bekommernis.

Miskien het u werk, u boerdery, die skool, u huis, gesin of huwelik vir u ’n steengroef geword. Alles word net een te veel. Almal ken daardie gevoel.

Die Israeliete was 400 jaar lank vasgevang in hulle steengroef. ’n Mens kan dus verstaan dat hulle sal begin vrae vra oor hulle lot:

• Gee God om?
• Hoor God as ons roep?
• Is God regtig daar?
• Is Hy regtig werklik ’n lewende God?

Vasgeval in die steengroef weerklink die Godsvraag: Gee God om?

Die Israeliete het hierdie vraag gevra, miskien vra u dit ook. Maar Eks 1: 1 – 2:10 gee self vir ons die antwoord op hierdie vraag. Die skrywer gee vir ons drie bewyse dat God omgee.

1. God werk agter die skerms.
2. Die mens wik, maar God beskik.
3. Lyding het ’n plus-kant. 

Kom ons staan eers stil by die eerste bewys dat God omgee.

1. God werk agter die skerms.

Ons maak te maklik en te gou afleidings. God het die manier om die meeste van Sy werk agter die skerms te doen. Kenners wat hierdie verlossingsverhaal van Israel vergelyk met die buite-Bybelse verlossings- en roepingsverhale van ander volke sê dat die opvallendste verskille juis op hierdie vlak lê. In die ander volke se verhale is die god of gode heeltyd op die voorgrond – hulle is die hoofspelers. Maar as Israel se verhaal vertel word, sien ons mense op die verhoog, net mense! Sodat ’n mens op ’n stadium kan begin wonder: Waar is God dan? Die geheim is om te weet dat hy nie die hoofspeler is nie, maar die regisseur – meer nog, ook die draaiboekskrywer. As u dan vra waar God is, weet dan, Hy werk agter die skerms.

Dit bring ons by die tweede saak:

• Die mens wik, maar God beskik.

Die Jode van later geslagte, het seker heerlik gelag oor hoe Farao se gesinsbeplanningsprogram misluk het. God belowe ’n groot nageslag. Farao probeer dit verydel met sy gesinsbeplanningsprogram. Hy beraam plan op plan. Waar is God? Farao wik, maar God beskik. Farao se planne misluk keer op keer.

Hierdie magtige Farao wat ’n wêreldheerser was, se plan word telkens deur sosiaal onmagtige vroue buite aksie gestel. (So gebruik die Here vroue.) In vers 15 gebruik die Here twee eenvoudige Hebreeuse vroedvroue Sifra en Pua, wat die Farao uitoorlê en nie die Joodse baba-seuntjies doodmaak nie. Toe die Farao opdrag gee dat die Hebreeuse seuntjies doodgemaak word, gebruik die Here die Hebreeuse dogter Miriam om die magtige Farao se dekreet te omseil. Dan is dit ook die einste Farao se dogter wat Moses red en aanneem as haar seun en so die Farao se plan laat misluk.

Kan u die humor raaksien? Die Farao wik en weeg, maar God beskik ’n uitweg.  So dikwels kan ons vir onsself die mooiste planne optrek, maar dan kom beskik God op ’n heel eenvoudige wyse. In Eksodus 1 reeds, maar veral in Eks 2, sien ons hoe God sonder dat mense dit agterkom, die geskiedenis beheer. En hoe wonderlik, hoe asemrowend en hoe stylvol doen hy dit nie!

En tog tragies genoeg, gebeur dit alles sonder dat die volk besef wat regtig aan die gang is. Hulle sien glad nie God se beskikking raak nie. Eks 1 sê vir ons dat dit meer kere gebeur dat mense, selfs God se eie volk, Hom en Sy handewerk in die geskiedenis nie herken nie. ’n Mens kry koue rillings as jy besef dat dít natuurlik ook is wat gebeur het met Jesus. Israel het honderde jare gewag vir die Messias, maar toe Hy kom, herken hulle Hom nie. Kan dit ook met ons gebeur? Kan dit wees dat ons ook dalk in so ’n tyd leef, in Suid-Afrika en in ons eie lewe, waar ons nie die beskikking van God raaksien nie?

Dit bring ons by die derde punt:

• Lyding het ’n plus-kant

As God die geskiedenis beheer en ’n goeie plan het, waarom was ’n pynlike ompad vol lyding en baie trane vir Israel nodig? In die eerste plek het die Here die ompad gebruik om die volk in Josef se tyd van hongersnood te red en in Egipte aan die lewe te hou. Tweedens het die Here ook sy belofte van ’n groot nageslag vir Abraham juis in Egipte begin waar maak. Toe hulle in Egipte aankom, was hulle maar 70. Nou na 400 jaar was hulle so baie dat die Farao begin bang word het. Derdens wou God ook gehad het dat hierdie volk vir mekaar omgee. Die Here het geweet dat as ’n mens nie self swaarkry, lyding of nood ervaar nie, jy gewoonlik nie gereed is of lus het om ander mense in nood te help nie. (Vergelyk Eks 20 en die Levitiese wette.)

Dus as daar ook vir ons swaarkry is, laat ons nie te gou wees om allerhande vreemde afleidings te maak nie. Dalk is die Here maar net besig om op Sy manier ook vir ons voor te berei vir iets besonders.

Daarom, om saam te vat. As u vasgevang voel in u steengroef – weet dan God gee om, want:

• Die Here werk agter die skerms.
• Die mens wik, maar God beskik.
• Lyding het ’n plus-kant.

Ja, God gee werklik om.                          AMEN   

(Die drie hooftrekke van die preek het ek by ‘n prediker raakgelees, wie se naam ek vergeet het.)

Ds. Paul Odendaal is leraar van die NG Kerk Adelaide.

SKRIFLESING: Joh 2: 1 – 12

Ons almal wil graag gelukkig wees en ware lewensvreugde ervaar. Baie keer vind ons ons vreugde in nuwe dinge wat toegevoeg word tot ons lewe. Die vreugde van ’n kind oor ’n nuwe speelding. Die vreugde oor ’n nuwe huis, ’n nuwe motor, ’n nuwe lewensmaat of ’n nuwe baba, ’n nuwe werk of ’n nuwe stokperdjie. Christus Jesus wil nie nuwe dinge toevoeg tot ons lewe nie. Nee, Hy wil ons – met ons gewone lewe en die gewone dinge in ons lewe – aanraak en kom verander. In die alledaagse wil Hy nuwe lewe en sprankeling kom gee. Juis in hierdie verandering wat Jesus wil bring, vind ons die eintlike ware vreugde. Dit is ’n tipe metamorfose wat Jesus wil bring. Soos ’n wurm wat ’n vlinder word. Of die lelike eendjie wat verander in die pragtigste swaan.

Daarom is die skopus van die preek: 

Jesus Christus het gekom om lewensvreugde te bring.

Met die verandering van water in wyn, het Jesus aan Sy dissipels kom demonstreer dat die doel van Sy koms is om verlossing, verandering en vreugde te bring.

’n Bruilof het in die antieke Bybelse tyd oor ’n paar dae verloop. Hoe ryker die familie, hoe langer het die bruilof aangehou. As die wyn op was, was die vreugde weg en dan het almal huis toe gegaan. Die feit dat Jesus die water in wyn verander het, beteken dat Jesus die vreugde laat voortgaan. Inteendeel, die nuwe wyn was beter as die oorspronklike wyn.

Die simbool van die ses klipkanne water was soos die Joodse reinigingswater, simbool van die verstarde Joodse wette, waarin mense hulle hoop plaas. Dit was simbool van die ou en uitgediende Ou Testamentiese wette. Wette is koud en onpersoonlik. (Daar word hierna verwys as formalisme). Wette maak jou dood en beroof jou van ware geluk en lewensvreugde. Jesus kom sê as’t ware deur hierdie wonderwerk dat die Ou Testamentiese wette die verkeerde manier van verlossing is.

Deur die water in wyn te verander, kondig Christus Sy manier van verlossing aan, naamlik om VERANDER te word deur Christus Jesus. Jesus het gekom om ware verlossing en vreugde te bring, daarom het Hy die water in wyn verander. Nie meer is die Joodse wette nodig om ons te red nie. Nou is dit Jesus se bloed (Sy wyn) wat ons red.

Hierdie verandering is God se werk, nie mensewerk nie. Die kelners het slegs hulle pligte uitgevoer. “Duties are ours. Events are God’s work. It is ours to fill the waterpots. It is Christ’s work to make the water wine.”

Die vraag is egter of ons verander wíl word deur die Here Jesus. Ons kan van Jesus en sy leerstellinge hou, sonder om te wil verander. Ons kan kerk toe gaan en sê dit was ’n mooi boodskap, sonder dat die boodskap ons verander.

Ons kan baie keer so tevrede wees met die water, die “oue”, dat ons nie verlang na die wyn, die “nuwe” wat Christus vir ons laat aanbreek het nie.  Dikwels is ons tevrede met ons eie manier van verlossing. Ons staan by ons ou lewe, ou waardes en ons eie koers. Ons kan baie keer tevrede wees om ’n lelike eendjie te bly, of om ’n wurm te bly.

Christus Jesus het gekom om te verander. Wie nie verander wil word nie, mis Jesus Christus en het nie deel aan die ewige bruilof nie.

Wie nie bereid is om daagliks deur Christus Jesus verander te word nie, mag nie die Nagmaal gebruik nie. Christus Jesus is die nuwe wyn. Jy kry alleen deel aan hierdie wyn, as jy bereid is om verander te word.

Deur Jesus se ingrype gaan die bruilof voort. Die vreugde verdiep. Net so is die ewige bruilof ’n fees van vreugde.

Wie hom of haar deur Jesus laat verander, het deel aan die ewige bruilof wat nooit ophou nie.

In die wonderverhaal het Jesus voorsien in dit wat die bruidegom en sy familie moes voorsien. Jesus het as’t ware die taak van die bruidegom op Hom geneem, naamlik die voorsiening van die wyn. So het Hy dan die groot Bruidegom geword wat self wyn geword het, sodat ons deel kan hê aan die ewige saligheid.

Ware vreugde lê nie in die toevoeging van nuwe dinge tot my lewe nie. Nee, ware vreugde en lewensvervulling lê in die verandering wat Jesus wil bring. Hy wil my vry maak van wette, van moets en moenies. Reiniging van sondes lê nie in wette nie, maar in wat Jesus vir my gedoen het. My vreugde is Jesus wat die verandering gebring het.

Jesus het ook die skande van die bruidegom, oor daar te min wyn is, verander in ’n seën. Skielik was daar meer wyn en die wyn was beter as die vorige. So wil Jesus ook ons skandes verander in ’n seën vir ons. Sy bloed (Sy wyn) verander ons skandes in ’n seën. Sy bloed (Sy wyn) bring vir ons vreugde. Daarom is die Nagmaal ’n vreugdevolle geleentheid.

Jesus het vreugde gebring. Hy het verlossingsvreugde kom bring.  Jesus nooi ons na Sy fees toe.                                               

AMEN    

(Ds. Paul Odendaal is leraar van die NG Kerk Adelaide.)

SKRIFLESING: Mat 18: 21 – 35 en Ef 4: 31 – 32

Siektes soos Vigs en Covid-19 en tering is gedurig in die nuus. Ons is bekommerd oor die siektes wat ons liggaam kan doodmaak. Maar ons moet eerder versigtig wees vir die siektes wat ons geestelike lewe doodmaak. Daar is ’n siekte wat ons “wanverhoudinge” noem, naamlik ’n wanverhouding met God en met jou medemens. Die siekte het alreeds daar in Genesis begin toe Adam en Eva gesondig het. Hulle sonde het ’n wanverhouding met God en met mekaar veroorsaak. Van daardie dag af het die siekte aansteeklik geword en elke mens aangetas en alle vlakke van die menslike lewe besmet. Die simptome is rusie, konflik, ontrou, huweliksverbrokkeling, gesinsverbrokkeling, arbeidsverhoudinge wat suur geword het, oorlog, ensovoorts.

God, die Vader, het as die groot wetenskaplike ’n wonderkuur geskep naamlik “vergifnis”, waardeur Hy sy wêreld wil heel. Maar vir die wonderkuur moes Hy ’n entstof gebruik. Toe gebruik Hy sy eie Seun as die entstof om die wêreld te heel. Christus se sterwe is die entstof waardeur ons vergewe word. Deur Christus het daar vir ons vergifnis gekom, sodat ons nou in ’n nuwe gesonde verhouding met God, met onsself en met ons medemens kan leef.

 As jy ’n wolk oor die suiwer blou van die hemel sien dryf en dit dan opbreek, verdwyn dit vir ewig. Jy sal die wolk nooit weer sien nie. So vee Hy ons oortredinge uit net soos Hy die wolk vir altyd voor ons oë wegvee. Die Bybel is vol van hierdie versekeringe dat die straf van sonde heeltemal van die kind van God  verwyder word.

Alexander Pope het die onvergeetlike woorde gesê:  “Om te sondig is menslik, om te vergeef is goddelik.” Vergifnis maak verhoudinge reg. Vergifnis werk genesend en helend. God se vergifnis vir ons, maak ons verhouding met God reg en waar ons bereid is om ander te vergeef, kom mense-verhoudinge ook weer reg.

In die Bybel en in die kerk is die begrip “vergifnis” ’n sentrale tema. Die rede waarom die Here Jesus Christus gebore is as mens, aan die kruis gesterf het en op die derde dag opgestaan het, was om vergifnis vir ons te bewerk. Elke Sondagoggend hoor ons die vergifnis van die Here aan. Elke dag as ons bid, bid ons dat die Here ons mag vergeef.

Vergifnis is nie te koop nie. Ons kan nie maak soos die Middeleeuse Rooms Katolieke kerk, wat sondes vergewe het op grond van goeie werk of die betaal van afkoopboetes nie. Dit laat my aan die volgende verhaal dink: Op ‘n dag waag ‘n arm meisie dit om in die tuin van die koningin se paleis in te gaan en die tuinier te nader en te vertel dat haar ma baie siek lê en dat sy verlang om ’n blom te koop, soos sy in die tuine van die koningin gesien het. Die kind het ‘n paar sent gespaar en wou ‘n roos vir haar siek ma koop. Dit was winter, en die blomme was in daardie seisoen skaarser. Die tuinier het boonop geen gesag gehad om die blomme van die koningin weg te gee nie, en hy sê toe sy aanbied om te betaal: “Die koningin het geen blomme te koop nie,” en het die arme kind weggestuur. Maar die koningin self was toevallig in die tuin en het die gesprek tussen die tuinier en sy klein kliënt ongemerk aangehoor. Terwyl die kind bedroef en teleurgesteld wegdraai, stap die koningin egter nader en begin ’n gesprek met die kind en sê: “Die tuinier was heeltemal reg, my kind, hy het nie die gesag om vir jou die blomme te gee wat jy wil hê nie, en die koningin kweek nie blomme te koop nie, maar die koningin het blomme om weg te gee”; en sy voeg die daad by die woord en lig uit die mandjie waarin sy die blomme gesny het, ‘n handvol seldsame rose en gee dit vir die kind en sê: “Neem dit met liefde vir jou moeder en vertel haar dat die koningin hulle gestuur het. Ek is die koningin.” Daarom: God het geen vergifnis te koop nie; jy kan dit nie koop met jou arme boete van trane, gebede of berou nie; God het vergifnis om te gee, en jy kan dit net deur geloof aanneem, maar nie in ruil vir enigiets wat jy doen nie.

Hierdie wonderkuur, hierdie entstof, mag ons egter nie vir onsself hou nie. Daarom sê die Here vir ons dat soos Christus ons vergewe het, ons mekaar ook moet vergewe. Die Here Jesus het ons geleer om te bid: “ …. en vergeef ons ons oortredinge soos ons ook dié vergewe wat teen ons oortree ….” Die Here Jesus het ons geleer om mekaar te vergewe selfs “sewentig maal sewe keer”. Paulus sê in Ef 4: 31 – 32 die volgende: “Moet nooit verbitterd of opvlieënd wees of woedend word nie …… Wees goedgesind en hartlik teenoor mekaar en vergewe mekaar soos God julle ook in Christus vergewe het.”

Ons maak egter baie keer soos daardie amptenaar wat deur die koning vergewe is en wie se skuld alles afgeskryf is, maar dan omdraai en nie eers sy mede-amptenaar se skuld vir hom kan vergeef nie. Ons wil die wonderkuur, die entstof, net vir onsself hou. Net soos die ryk lande die afgelope paar maande selfsugtig was met die Covid-19 entstof, wil ons vergifnis net vir onsself toeëien. Ons wil die vergifnis van die Here graag vir onsself ontvang, maar ons is nie bereid om daardie wonderkuur met ons medemens te deel nie. Ons is nie bereid om ander te vergeef nie.

Dan beland ons net soos daardie amptenaar in die tronk. Nie ’n tronk in die letterlike sin nie, maar in ’n sielkundige  tronk. Ons kan nie slaap nie, ons bly bitter en bestee ons lewensenergie aan wraakgedagtes, ons tob oor die verlede en ons vertroetel ons emosionele wonde. Ons ontwikkel selfs maagsere. Wie nie vergewe nie, bind as’t ware ’n lyk aan homself vas en sterf later as gevolg van lyksiektes, by wyse van spreke.

Wie egter geleer het om te vergewe, word vry van hierdie sielkundige tronk. Ons kan weer slaap. Ons kan pragtige verhoudinge ontwikkel en goeie tye beleef saam met dié wat ons vergewe het. Ons voel selfs fisiek beter en gesonder.

Wanneer jy iemand vergewe, dan kanselleer jy in ’n sekere sin, skuld. Die een wat vergewe, verwyder alle beperkings of hindernisse wat daar op die verhouding geplaas is. Die een wat vergewe en die een wat vergifnis ontvang, kan van nuuts af met mekaar ’n verhouding ontwikkel, want die stuk seer en pyn is bely en uitgepraat.

Een van president Abraham Lincoln se medewerkers het hom nogal ernstig uitgeskel omdat hy sag was op sy vyande. “Waarom dring u daarop aan om vriende van hulle te probeer maak?” het hy gesê. “U moet hulle eerder probeer vernietig.” Waarop Lincoln saggies geantwoord het: “Vernietig ek nie my vyande as ek hulle my vriende maak nie?” Na berig word oor diegene wat sy vyande was tydens die burgeroorlog, word gesê dat Lincoln gesê het: “Hoe kranksinnig dit ook al mag wees, ek hou die kwaad teenoor niemand van hulle nie. Ek het nie die tyd of die energie in hierdie lewe om wrokke te koester nie. ”

Vergifnis vind gewoonlik in drie fases plaas:

In fase 1 sien jy die ander persoon as waardevol en verstaan jy dat God vir jou en daardie persoon ewe lief het. In fase 2 hou jy op om daardie persoon te blameer, of om van die persoon ’n karikatuur te maak. Jy hou op om sy foute op te blaas en begin om daardie persoon se goeie punte raak te sien. In fase 3 besluit jy om na daardie persoon toe te gaan. Jy probeer om die saak op te los. Vergifnis is ’n doelbewuste handeling. Dit is iets wat jy bewustelik doen. Natuurlik gaan ons nie alleen nie. God wat altyd by ons is, gaan saam met ons om ons sterk te maak. Belangrik is dat ’n mens jou gevoelens uitpraat en besluit om daardie seerkry- gevoelens nie langer tussen julle te laat staan nie en dat daardie ou gevoelens nie langer die toekoms oorheers nie.

Jy moet iemand dalk vandag vergewe. Dalk is dit iemand wat saam met jou werk. ’n Buurman, ’n vriend of ’n lid van jou familie. Jy kan dinge laat gaan. Selfs as die ander persoon jou verstoot, kan jy nog steeds ontslae raak van die dinge wat tussen julle staan. God wil hê dat ons vry sal wees. Daarom help God ons om van harte te vergewe.

Corrie ten Boom vergelyk vergifnis met die loslaat van ‘n kloktou van die meeste plattelandse kerke. Jy sal weet dat jy die tou ‘n rukkie moet trek om die klok te laat lui. As dit eers begin lui, behou jy net die momentum. Solank jy aanhou trek, bly die klok lui. Juffrou Ten Boom het gesê dat vergifnis die tou loslaat. Dit is net so eenvoudig. Maar as jy dit doen, bly die klok lui. Momentum is nog steeds aan die werk. As jy egter jou hande van die tou af weghou, sal die klok al stadiger lui en uiteindelik stop.

Dit is so met vergifnis. As jy besluit het om te vergewe, kan die ou gevoelens van onvergewensgesindheid steeds hulself laat geld. Hulle het immers baie momentum. Maar as jy hou by jou besluit om te vergewe, sal die onvergewensgesinde gees begin bedaar en uiteindelik ophou. Vergifnis is nie iets wat jy voel nie, dit is iets wat jy doen. Dit laat die tou van vergelding los.

Die moeilikste is egter om jouself te vergewe. Dikwels loop mense rond met ’n klomp skuldgevoelens uit die verlede. Hulle kan hulself nie vergewe nie en daarom lewe hulle in die ewigdurende hel van spyt en boetedoening. Hulle straf as’t ware hulself. Hulle dink gedurig daaraan dat hulle skuld het om te betaal. Hulle lewe in die “ewigdurende boetedoening van spyt”. Daar word met die verstand bely dat Christus vergewe, maar dit word nie met die hart geglo nie. So kan ’n mens nooit die vreugde van ware verlossing beleef nie. Jy leef gedurig in ’n tronk, terwyl die skuldeisers hulle dodelike afbrekende werk doen. Jy laat as’t ware die duiwel toe om jou aan te kla, terwyl Christus Jesus jou reeds vergewe het.

Die duiwel gebruik skuldgevoelens, hierdie gevoel van “ek kan myself nie vergewe nie,” om my van die Here af weg te trek. Die duiwel sal alles in sy vermoë doen om my te laat voel dat ek nie vergewe is nie en sal maak dat ek vergeet dat ek in Christus ’n mede-oorwinnaar is. Die Heilige Gees sal my nooit aanhou aanklae oor sonde wat ek gedoen het, as ek om vergifnis gevra het nie. Wanneer God vergewe, vergewe Hy volmaak.

As iemand homself of haarself nie kan vergewe nie, sê ’n mens as’t ware twee dinge:

• Die dood van Christus aan die kruis is nie genoeg vir my sonde nie. Dit kan tog nie.
• Dat ék die persoon is wat op die ou einde sonde vergewe en oordeel en dit self wil doen. Dit kan tog ook nie, want dit is God se werk om my te vergewe en nie mý werk nie.

Wanneer Christus Jesus ons vergewe het, het Hy ons sondes in die diepste see weggewerp. Hy dink nie eers meer daaraan nie. Daar is ook ’n bord op met die woorde: “JY MAG NIE VISVANG NIE,” bedoelende jy mag nie weer jou ou sondes uitkatrol of uithaal nie. So bevry die Here ons van skuld en skuldgevoelens, sodat ons ons energie kan uitstort op dit wat positief en opbouend is.

Wanneer ons onsself en ander mense kan vergewe, word ons bevry en kry ons nuwe energie om met ware vreugde en blydskap te lewe.

Op ‘n dag toe Stan Mooneyham saam met ‘n paar vriende op ‘n roete in Oos -Afrika loop, het hy bewus geword van ‘n heerlike reuk wat die lug gevul het. Hy kyk op in die bome en om hom na die bosse in ‘n poging om te ontdek waar dit vandaan kom. Toe sê sy vriende vir hom om af te kyk na die blou blommetjie wat langs die pad groei. Elke keer as hulle die klein blommetjies onder hul voete vertrap het, word meer van sy soet parfuum in die lug vrygelaat. Toe sê sy vriende: “Ons noem dit die vergifnisblom.” Hierdie vergifnisblom wag nie totdat ons vergifnis vra nie.  Dit versprei ryklik sy geur. Wat ‘n aangrypende voorbeeld van verregaande vergifnis!

Om te sondig is menslik, om te vergeef is Goddelik.   AMEN

(Ds. Paul Odendaal is leraar van die NG Kerk Adelaide.)

SKRIFLESING: Jakobus 5: 13 – 20

As ‘n outydse waterpomp gereeld gebruik word, is min inspanning nodig om water te pomp; die water stort met die eerste probeerslag uit, want die watervlak is hoog. Maar as die pomp vir ‘n lang tyd nie gebruik is nie, word die watervlak laag, en as jy dan water wil hê, moet jy ‘n lang tyd pomp, en dan kom dit eers na groot inspanning. Dit is so met gebed ook; as ons ’n gereelde gebedslewe het, dan maak elke klein omstandigheid die ingesteldheid om te bid wakker, en ons begeertes en ons woorde is altyd gereed. Maar as ons ons gebedslewe verwaarloos, is dit vir ons moeilik om te bid, want die water in die put raak laag.

Baie van ons se gebedslewe is ook soos ’n waterput waaruit lanklaas gepomp is. Gebed kom nie so maklik as jy nie gereeld bid nie.

Soms bid ons net vir dínge.

Die verhaal word vertel van ‘n predikant wat na Johnnie se huis gekom het, en tydens die gesprek het hy hom gevra: “Bid jy elke aand, my seuntjie?” “Nee,” antwoord Johnnie, “sommige aande wil ek niks hê nie.” Sommige mense deel hierdie selfsugtige siening van gebed. Gebed is nie net vir persoonlike versoeke nie – dit is vir belydenis, lof, danksegging, aanbidding en voorbidding vir ander. Gebed is ‘n bediening van smeking vir ander en aanbidding van God, sowel as versoeke vir myself.

Vanoggend gaan ons stilstaan by die belangrikste geestelike aspek van ons lewe, naamlik gebed. Jakobus begin sy brief met ’n oproep om te bid (1:5) en hy eindig dit weer met die tema van gebed in hoofstuk 5. Dwarsdeur die brief maak Jakobus gedurig melding van gebed.

Daar is drie aspekte van gebed in ons gelese gedeelte ter sprake.

Drie geleenthede waartydens gebid moet word, is: (i) tydens swaarkry (v 13), (ii) tydens blydskap (lofliedere is ook ’n vorm van gebed: v 13) en (iii) tydens siekte (v 14).

Jakobus bedoel eintlik dat ’n persoon of gemeente sonder gebed, soos ‘n huis sonder dak is – dit is blootgestel aan winde wat waai, aan reën en elke storm wat woed.

In gebed is dit beter om ‘n hart sonder woorde te hê as woorde sonder ‘n hart. Daarom soek God by ons ’n opregte hart as ons bid. Koning Dawid se gebed in Psalm 51 is ’n mooi voorbeeld van ’n opregte gebed en berou voor God. Dawid verlang om in ’n rein verhouding met God te lewe. Die sonde moenie skeiding maak tussen hom en God nie.

Een van die groot geheime van effektiewe gebed is dat die gesindheid van die hart reg is teenoor God.

In ons teksgedeelte staan die gemeenskaplike verantwoordelikheid uit. Gelowiges moet vir mekaar bid. Wanneer iemand siek is, moet die ouderling ontbied word om vir die sieke te bid. Verder sê Jakobus in hoofstuk 5:16 die volgende: “Bely dan julle sondes teenoor mekaar, en bid vir mekaar, sodat julle gesond kan word.” Met hierdie “gesond” word bedoel die stukkendheid in die gemeenskap moet gesond word. In Jakobus se tyd was daar in die vroeë kerk baie spanning rondom klasverskil, kultuurverskil, ryk en arm, die veragting van die weerloses en die misbruik van die tong. Dan moedig Jakobus die gelowiges aan om te bid, dat die spanning en verskeurdheid tussen die gelowiges gesond sal word.

Daarom gaan die gebed om gesondmaking nie net oor siekes nie, maar oor die heelmaking van die gemeenskap. So moet ons nie maar net bid vir die siekes alleen nie. Ons moet bid vir die verskeurdheid van die Suid-Afrikaanse samelewing, waarin daar soveel ellende, werkloosheid, korrupsie, misdaad, maatskaplike nood en misbruik van gesag is. Ons moet bid vir die heelmaking van die gemeenskap.

Augustinus die kerkvader, was in sy kinder- en jongman-jare ‘n onverskillige rebel wat gebaljaar het onder die verkeerde vriende, meisies en in die kroeë van sy tyd. Sy moeder Monica het egter getrou gebid dat God tog haar seun Augustinus se lewe moet aanraak en verander. Die Here het na haar gebed geluister en die Heilige Gees het Augustinus se hart verander. Met Augustinus en sy buite-egtelike seun se doop en belydenisaflegging het die priester gesê dat Monica se gebede Augustinus se lewe verander het. Augustinus het een van die grootste kerkvaders van alle tye geword.

In Openbaring 8:4 staan daar:  “Die rook van die wierook wat deur die engel geoffer is, het saam met die gebede van die gelowiges opgestyg voor God.” Ons swakke gebede is soos wierook wat deur God aanvaar word. Ons swakke gebede word deur die Gees vertaal in gebede wat vir God aanneemlik is.

Ek hoef nie soos ’n Concorde-vliegtuig, grasieus en voortreflik, te bid nie. Al sukkel jou gebed ook om van die grond af te kom – God luister. God oordeel nie ons gebede op grond van die korrektheid daarvan nie.

Gebed verander sake, maar dit verander veral ook die bidder.

As ons geen toekoms het nie, kan die gebed van ’n enkeling rimpels veroorsaak vir ’n heel nuwe toekoms. Natuurlik is daar plek vir massa-gebedsbyeenkomste, maar daar is ook beslis plek vir die gebed van ’n enkeling. Gebed is altyd verootmoediging. Dit suiwer jou hart, gedagtes en lewenswandel. Dit skep orde in jou gedagtegang oor die goed waaroor jy met die Here wil praat.

Een evangelis het gesê: “Moenie begin om die wêreld te verander nie. Klim self in die sirkel en begin by jou.” Ons moet ’n lewe van gebed beoefen. Ons moet nie maar net ’n geleentheidsbidder wees nie. Gebed moet die stuurwiel van jou lewe wees en nie die noodwiel nie.

Gebed vereis verandering by jou. Wanneer ons bid: “Lord, let your Kingdom COME,” moet ons daarmee saambid: “Lord, let my kingdom GO.” Gebed vra aksie. Ek moet die goed doen waarvoor ek bid. As ek vir die armes bid, moet ek ook iets doen aan die armes se nood. Gebed vra persoonlike “commitment” en toewyding.

Ons moenie vaskyk in die massa-histerie van ’n massa-gebedsbyeenkoms en in die proses die persoonlike intieme gebede van ’n enkeling miskyk, wat die toekoms van die land kan verander nie.

Swaarkry wys op die innerlike stryd as gevolg van uiterlike beproewings. Dan moet die gelowige nie minder bid of ophou bid nie, maar juis met geduld aanhou bid. Om geduldig te bid, is baie belangrik. Gebed werk nie soos kitskos nie; gebed vra toewyding, geduld en ’n ernstige wag op God se uitkoms. Die verwysing na Elia in vers 17 en 18 dien as ’n aansporingsvoorbeeld. Daar staan: “Elia was ‘n mens net soos ons, en hy het vurig gebid dat dit nie moet reën nie, en dit het drie jaar en ses maande lank nie op die aarde gereën nie. Toe het hy weer gebid, en die hemel het reën gegee, en die aarde het sy vrug opgelewer.” Wanneer laas het ons vurig en ernstig gebed?

Wie arm aan gebed is, is arm aan God. As jy arm aan God word, dan tree jy later op soos die mense van die wêreld.

Te midde van ‘n menigte aktiwiteite, moet ons nie toelaat dat enigiets ons gebedstyd indring nie. Die duiwel sal ons so besig hou, dat hy ons net nie biddend  kry nie. Hy weet dat hy geen wapen teen gebed het nie. Hou u gebedstyd met alle ywer, soos Daniël, wat drie keer per dag tot die Here gebid het.        AMEN

(Ds. Paul Odendaal is leraar van die NG Kerk Adelaide.)