SKRIFLESING: Ps 128: 1 – 6 en 1 Timotheus 1: 5

Christus Jesus is die sterk, gesonde wortelstok, waarin ons as gelowiges ingeënt word by ons doop. Met ons doop word ons deel van die geslag van Abraham,  die vader van die geloof.

Daarom word ons met ons doop almal kinders van Abraham. Ons word deel van die Christelike geloof. Daarom is die doop die teken van die inlywing by die Christelike kerk en deel kry aan al die beloftes wat God vir sy kinders in die Bybel opgeteken het. Dit is vanoggend ook waar van Ava Rose Dias.

Daarom neem God die inisiatief met die kinderdoop. Hy kom stel homself bekend aan kindertjies wat nog niks verstaan nie. God gee die eerste tree in die verbond. Daarom noem ons dit die genadeverbond.

Soos wat ‘n man ‘n meisie die hof maak en die inisiatief neem in die verhouding, is God ook die God wat die inisiatief neem in die doop. Later sal die kind bewus word van God se liefde vir haar of hom en God se liefde terug beantwoord.

Soos wat die naelstring afgebind word by die geboorte en daar ‘n biologiese skeiding plaasvind tussen moeder en baba, word daar met die doop ‘n NUWE NAELSTRING gevorm.  Dit is ‘n geestelike naelstring, waardeur die kind ingelyf word in die kerk van Jesus Christus.

As God deur die doop ‘n naelstring met die dopeling bind, dan is die gemeente die baarmoeder waarbinne die dopeling moet groei. Daarom moet die hele gemeente verantwoordelikheid neem om so te leef dat ons dit vir die dopeling maklik maak om te glo. Daarom moet die doopouers ook hulle kinders in die kerk en in die erediens grootmaak, want dit is God se baarmoeder. Hulle moet ‘n liefde vir die kerk ontwikkel, sodat hulle eendag aktiewe lidmate van die Here se kerk sal wees.

Daarom maak die doop jou ‘n lidmaat van die kerk, en nie belydenisaflegging nie. By die belydenisaflegging aanvaar die jongmens net die verantwoordelikheid van sy lidmaatskap wat hy met die doop ontvang het.

In die Anglikaanse kerk is die doopvont gewoonlik by die ingangsportaal van die kerk. Wanneer die doopplegtigheid plaasvind, gaan die priester na die doopvont by die ingangsportaal en doop die kindjie. Die priester dra dan die kindjie van die ingangsportaal vorentoe en stel hom of haar bekend aan die hele gemeente as nuwe lidmaat.

Dit is ook die wonder van die kinderdoop. God is ALLEEN aktief, terwyl die dopelinge nie eers bewus is wat nou met hulle gebeur nie.

Daarom moet ons huis en ons etenstafel aan die Here gewy wees.

Psalm 128:3 – “Jou vrou is soos ‘n vrugbare  wingerdstok  in die binnekamers   van jou huis.   Jou kinders is soos olyfboompies   om jou tafel.”

Eerstens moet my huis aan die Here gewys wees. My huis moet soos ’n kweekhuis wees waarbinne my kinders groot word. In ’n kweekhuis word bome gereeld gesnoei. ’n Jong boompie moet ook konstant gesnoei word om vorm aan te neem. As ’n Kareeboom gelos word, word dit ’n bos. Wanneer ’n boom gedurig gesnoei word, word dit ’n pragtige boom waaronder jy kan sit en waaronder kinders kan speel. Daarom snoei die Here ons ook elke dag van ons lewe om Godsmanne en Godsvroue te word. Daarom moet ’n ouer ook bereid wees om die snoeiskêr in te lê, sodat hulle kinders eendag goedgevormde jongmense word. Daarom is om jou kind te tugtig, baie belangrik, veral volgens die Spreukeboek van die Bybel.  Die huis is die kwekery waar geloofsoordrag plaasvind en waar integriteit gekweek word by kinders. In ‘n kwekery word bome gesnoei om ‘n mooi vorm aan te neem.  Dink aan Bonsai-boompies wat met groot sorg gekweek, gesnoei en versorg word. Die uiteinde is ‘n kunswerk.Daarom vra die doopbelofte ‘n stuk verantwoordelikheid van die doopouers. Die doopouers beloof in die doop om God se kindjie groot te maak in die vrese van die Here. Daar is navorsing gedoen, wat bevestig dat meer as 82 % van die geloofsoordrag plaasvind deur die ouers se opvoeding in die ouerhuis. Daarna kom vriende se invloed en dan eers die kerk. Daarom is ouers van sleutelbelang as dit kom by geloofsvorming en geloofskweking van dopelinge. Dit kos net een geslag wat afvallig word van die Here, om ‘n ongelowige te kweek. Daarom is die doopbelofte wat die ouers aflê baie belangrik. In 1 Timotheus 1: 5 maak Paulus daarvan melding dat Timotheus se geloof bewerk is deur God, wat sy ma Eunice en sy ouma Loïs gebruik het om die geloofsoordrag te laat plaasvind. Shaun en Anke Dias, moet hulle twee dogtertjies Emilia en Ava groot maak in die vrese van die Here.

My eerste ervaring van geloofsoordrag het plaasgevind toe ek ‘n klein seuntjie was en my moeder elke aand vir my uit die Kinderbybel geleer het en my geleer het om ‘n eenvoudige kindergebed op te sê. Daarom moet geloofsopvoeding so vroeg as moontlik begin.

Johannes Calvyn het gesê, kinders het behoefte aan GEBORGENHEID en SEKURITEIT. Om geborgenheid te verseker, moet jy baie LIEFDE gee.  Om sekuriteit te gee, moet jy STRENG wees. ‘n Kind moet weet dat daar grense is. Binne hierdie grense is hy of sy veilig. Daarom moet ons ook die dopelinge kweek in God se geborgenheid en sekuriteit. Die dopeling moet die liefde van God ervaar, om geborgenheid te ervaar. Die dopeling moet ook God se sekuriteit kan ervaar, deur streng binne God se wil te leef.  Daarom moet dopelinge al van kleins af grootgemaak word met die gebruik dat dit Sondagoggende die Here se erediens is en die Here met ons ‘n afspraak het.

Tweedens moet my etenstafel ook aan die Here gewys wees.

Die Boesmans se kombuistafel het die volgende behels: om elke aand rondom die vuurtjie te sit en stories te vertel, te eet, te kuier, legendes oor te vertel en diere se geluide en bewegings na te maak. Daarom bestaan die Boesmantradisie al duisende jare in Suider-Afrika. Maar ongelukkig het die Boesmans verwester. Hulle het televisies gekry, selfone gekry, oonde gekry. Hulle kuier nie meer op Smitsdrif bymekaar soos hulle voorouers nie. Die Boesmankultuur is besig om uit te sterf, omdat hulle vuurtjies (hulle kombuistafel) nie meer bestaan nie.

Voor 1976 was huwelike en gesinne baie gesonder, want daar was nie televisie of selfone en tegnologie  nie. Mense het nog rondom die kombuistafel gekuier. Met die aanvang van televisie het mense op skinkborde voor die televisie gekuier. Met die aanbreek van die selfoontegnologie-era is mense weer besig om teksboodskappe te stuur aan die etenstafel. So word die kombuistafel verwaarloos. 

Die tyd rondom die kombuistafel is heilige tyd. Daardie 45 minute vir aandete is heilig. Die televisieprogram  kan maar wag of opgeneem word. Die selfoon kan maar op stil gestel word. In daardie 45 minute skenk ons 100% aandag aan mekaar. Dit laat huwelike oorleef en dit gee sekuriteit aan kinders. Dit skep kwaliteittyd in verhoudings. Dit word kosbare herinneringe. Kos is nie gemaak om alleen geëet te word nie. Kos moet in samesyn en saamkuier genuttig word.

Prof Anna Fishel  van die Harvard Medical School skryf in “The Washington Post” as volg: “Kids who eat dinner with their parents experience less stress and have a better relationship with them. This daily mealtime connection is like a seat belt for traveling the potholed road of childhood and adolescence and all its possible risky behaviors.” Sy verduidelik dan ook dat baie wangedrag van kinders te wyte is aan die feit dat daar daar nie ’n kombuistafel-kultuur tuis was nie.

Kersfees gaan ons ook rondom ’n heerlike kostafel sit. Dit gaan nie net oor die kos nie, maar oor die samesyn en verhoudinge wat verdiep en versterk word.

Ons kinders en kleinkinders is vir ons ‘n sieraad. Daarom kan ons getroos wees dat ons kinders deur die doop met ‘n ewige naelstring aan God verbind is. Daarom moet ons ons huise en etenstafel gebruik as die kweekhuis waar ons ons kinders kan opvoed om eendag jongmanne en jongmeisies te wees wat God ken. Wie sy doopbelofte nakom, sal nie eendag wakker lê van bekommernis of my kind op die regte pad is nie. Mag die Here die doopouers en grootouers gebruik as ‘n kweekhuis vir hierdie boompies wat nog gevorm moet word met GEBORGENHEID en SEKURITEIT.   Mag die Here vir Ava Rose Dias seën haar lewe lank en mag sy in die huis van die Here woon tot in lengte van dae.

AMEN

(Ds. Paul Odendaal is leraar van die NG Kerk Adelaide.)

SKRIFLESING: Lukas 2: 8 – 12

Die volgende interpretasie van die geboorteverhaal van Jesus Christus, word lewend gehou deur Jode wat Christene geword het. Hulle het dan veral die Joodse gebruike baie goed geken en gee ’n unieke interpretasie van die krip in Bethlehem.  

Jesus is in Bethlehem in ’n stal, waarskynlik naby Migdal Eder gebore en is in ’n klipkrip (krip uitgekap uit klip) geplaas, wat slegs vir die geboorte van offerlammers gebruik word. God wou hê dat Sy Seun in ’n klipkrip op ’n baie spesiale plek gebore moet word: Migdal Eder, die Toring van die Kudde, as die Paaslam van God.

Ten tye van Jesus se geboorte het Bethlehem ’n bevolking van ongeveer driehonderd gehad en was dit die gebied waar Levitiese herders lammers grootgemaak het vir offers by die Tempel in Jerusalem. Hierdie spesiale herders is opgelei en het die verantwoordelikheid gehad om te onderskei watter lammers geskik is om te offer aangesien slegs ’n onbevlekte lam aanvaarbaar was.

Om die jong lammers veilig en skoon te hou, was nie ’n maklike taak in hierdie klipperige area nie, daarom is die gekose lammers beskerm deur hulle in repies lap wat bekend staan ​​as doeke, toe te draai. Die lappe of bande het die lam warm gehou. Enige defek van ’n skraap of besering sal vereis dat die lam afgekeur word en saam met die ander lammers en skape wat net gewone vee was, uitgestuur word. ’n Gedeelte in die Misjna bevestig ook die gevolgtrekking dat die troppe skape vir tempeloffers bestem was. Die Levitiese herders het dus offerlammers wat volmaak is, geteel en dan verkoop aan Jode wat op pad was na Jerusalem om te gaan offer.

Terwyl ons aan daardie nag dink meer as 2 000 jaar gelede, het Josef en Maria in die dorp Bethlehem aangekom toe Maria op die punt was om geboorte te skenk. Daar was geen hotelle of herberge soos ons vandag ken nie. Hulle enigste opsie was om ’n familielid te vind wat hulle dalk sou verwelkom het of om ’n vreemdeling te vind wat vir hulle ’n kamer teen ’n prys kon aangebied het. Maar ons weet dit het nie gebeur nie. Die oorbevolking in Bethlehem weens die sensus, was ’n groot probleem vir die jong egpaar. Boonop sou Maria binnekort geboorte  skenk, en dit het beteken dat daar bloeding sou wees, wat hul gasheer se huis seremonieel onrein sou maak volgens Joodse wette. Maria en Josef se opsie was om die enigste beskikbare verblyf te aanvaar: ’n stal of ’n grot van een of ander aard. Maar God het dit so beskik dat Jesus in ’n stal gebore moes word.

Migdal Eder, sowat 2 000 treë van Bethlehem geleë, was ’n toring op die pad tussen Bethlehem en Jerusalem en word in die Ou Testament genoem deur die profeet Miga wat voorspel het dat die Messias in Bethlehem gebore sou word, en Hy sou kom na “die toring van die kudde.”

Miga 4:8 “En jy, wagtoring van die kudde, vesting van die dogter van Sion, na jou sal dit kom, ja, die vroeëre heerskappy is op pad –  die koningskap vir die dogter van Jerusalem.”

Jesus, die Messias, is as ’n offerlam gebore op dieselfde plek waar alle ander onbevlekte en onbeseerde lammers gebore is en dan ingewy is vir offer. Jesus sou in soortgelyke doeke toegedraai word as dié waarin die offerdiere toegedraai is. Daarom verklaar dit die skrifgedeelte, dat die engele net aan die herders openbaar het dat die Kind gebore is in ‘n krip. Die engele het nie vir hulle die ligging van die krip bekend gemaak nie, want hulle ken Migdal Eder, as die geboorteplek van die lammers. Daarom het hulle geweet waar om vir Jesus te soek.

Johannes die Doper het grootgeword met ’n kennis van die verhale en profesieë aangaande Jesus, sy neef. Toe hy Jesus sien, sê hy: “Daar is die Lam van God.”

Die Skriftuur, geskiedenis en omgewing pas alles perfek by die geboorteverhaal in. Jesus sou in Bethlehem, by Migdal Eder, gebore word en dan in die klipkrip geplaas word wat slegs vir die geboorte van offerlammers gebruik word. Die belang van Jesus se geboorte is dat die Seun presies gekom het soos, wanneer en waar die Vader lank terug belowe het. Die herders van die eerste tot vierde eeue het die ligging lewendig gehou in hul verhale en ’n Bisantynse klooster is in die vierde eeu oor Migdal Eder gebou.

Die wonder van die volmaakte offer in die krip was dat die Kind uit ’n maagd gebore is. Ons moet hierdie Kersfees ons ook hieraan verwonder. Dít was deel van die plan sodat die Jesuskind die perfekte Lam van God sou wees. Dit was ’n maagdelike geboorte, sonder die toedoen van ’n man. Daarom is Jesus Christus die perfekte offer in die krip, want Hy was sonder die letsels van sonde.

Jesus Christus was sondeloos.

Die wonder van die maagdelike geboorte is die hart van ons belydenis. Daarvan mag ons nie afwyk nie. Gewoonlik het Joodse meisies op 13 tot 15 jaar verloof geraak aan ’n man. Maria was aan Josef verloof. Voor hulle kon trou, word Maria maagdelik swanger en die engel troos Maria en Josef dat die geboorte bonatuurlik is en van God kom. Nogtans moes hulle trou, want God wou Sy Seun in die geborgenheid van ’n huwelik laat groot word, wat kom onderstreep hoe belangrik die huwelik vir God is, as die “opgroei” plek vir kinders.

Thomas Watson skryf as volg: “That man should be made in God’s image was a wonder, but that God should be made in man’s image is a greater wonder. That the Ancient of Days should be born, that he who thunders in the heavens should cry in the cradle… that he who rules the stars should suck the breast; that a virgin should conceive; that Christ should be made of a woman, and of that woman which [He] himself made; that the branch should bear the vine; that the mother should be younger than the child she bore, and the child in the womb bigger than the mother; that the human nature should not be God, yet one with God; this was not only mirum [Eng. surprise] but miraculum [Eng. miracle]. Christ taking flesh is a mystery we shall never fully understand till we come to heaven…”

Verder skryf Thomas Watson die volgende: “[Christ] was born of a virgin, that we might be born of God. He took our flesh, that He might give us his Spirit. He lay in the manger that we might lie in paradise. He came down from heaven, that He might bring us to heaven.”

Die maagdelike geboorte, wat Jesus die perfekte Lam sonder die letsels van sonde gemaak het, is te groot vir ons om te verstaan. Ons kan dit alleen maar kinderlik gelowig bely. Die Lam was perfek, sonder sonde, want dit was ’n maagdelike geboorte.

Die diere kom nie in die Kersevangelie voor nie, maar kom uit die Ou Testament. Soos die profeet Jesaja gesê het: “’n Bees ken sy eienaar en ‘n donkie die krip van sy besitter. Israel het egter nie kennis nie, my volk toon geen insig nie.” (Jesaja 1: 3)

Later word die diere ook genoem as simbole vir Judaïsme (die bees) en heidendom (die donkie). Omdat die os ook as ’n “skoon” dier gesien word, word dit gewoonlik aan die kant van Maria in die stal gesit en die donkie saam met Josef. Jesaja vermaan as’t ware vir  Israel oor hulle ontrou. Die bees en donkie ken hulle eienaar en die krip waaruit hulle eet, maar God se volk ken nie die krip nie. Die bees en donkie staan vir onnoselheid. Mag ons in ons wysheid reg kies, om te buig voor die krip waarin die volmaakte offer lê.

Vir eeue het die Jode op pad na Jerusalem vir hulle offerdiere by Migdal Eder in Bethlehem gekoop om te offer by die tempel in Jerusalem. Toe Jesus Christus in die krip van die offerdiere lê, het Hy die volmaakte Paaslam geword. In Hom en deur Hom, sou die bloed van offerdiere ophou vloei, want Hy het Sy bloed laat vloei op Golgota.

Van krip tot kruis was Jesus Christus die volmaakte Lam van God. Sy geboorte was maagdelik, sodat Hy sonder sonde en enige beletsel aanvaar sou word as die offer wat geslag is vir die sonde van die wêreld.

Kyk, in die krip van Bethlehem lê dié volmaakte offer. Die bees en die donkie ken die krip van hulle eienaar.

Ken jy die krip van dié Een wat vir jou lief is? Buig jy ook vandag by dié krip?

Amen.

(Ds. Paul Odendaal is die leraar van die NG Kerk Adelaide.)

BRONNELYS

1. Vertellings van die gids by Bethlehem in Israel met die naam van Lahdo L Shio. (Dit is soos die Joodse Christene dit verstaan.)
2. Navorsing en artikel deur Donna Gawell
3. Negev, A. (1990). In The Archaeological Encyclopedia of the Holy Land (3rd ed.). New York: Prentice Hall Press
4. The Sign Given to the Shepherds (Dec 25, 2019) Bible.org 
5. A Visual Guide to Bible Events (2009) Martin, Beck and Hansen, Baker Publishing
6. Holy Land Lecture Series by Pastor Dan Travis, Blacklick, Ohio
7. Thomas Watson, A Body of Divinity (Edinburgh: The Banner of Truth Trust, 1958, 1965 [1692, 1890]), 198

SKRIFLESING: Eks 2: 1 – 4 en Mat 2: 13 – 15

Die uittogverhaal uit Egipte begin met ’n kind en die uittogverhaal uit die sonde begin ook met ’n Kind.

In Egipte was die Israeliete in slawerny. Hulle was slawe van die Egiptenare. In die uittogverhaal uit sonde, is ons weer slawe van die sonde. Die twee uittogverhale het ’n interessante parallel. 

Die geboorte van Jesus Christus is amper ’n parallel van die geboorte van Moses. Ook vir Hom sou daar nie plek wees nie en hy is in ’n stal in ’n diere-krip in Betlehem geplaas na sy geboorte.  In Moses se tyd was die Farao en die Egiptenare die bedreiging wat alle seuntjies wou doodmaak. In Jesus Christus se tyd het Herodus en die Romeinse Ryk regeer. Herodus die Grote het ook opdrag gegee dat alle seuntjies van twee jaar en onder in Betlehem se distrik doodgemaak moes word. Daarom het Josef en Maria volgens die engel se instruksies na Egipte gevlug en daar geskuil tot Herodus die Grote dood is. 

Hosea 11: 1 het al voorspel “Toe Israel ‘n kind was, het Ek hom al liefgehad,  en uit Egipte het Ek my seun geroep.” Moses het die volk Israel uit Egipte verlos en die Verlosser van sonde, Jesus Christus het ook uit Egipte gekom. So het beide verlossings uit Egipte gekom.

Dus is daar ’n duidelike parallel tussen die geboortes van Moses en Jesus Christus. Albei was verlossers. Die een is geplaas in ’n papirusmandjie en die ander een in ’n krip wat vir diere gebruik is.

Albei uittogverhale, die uittog uit Egipte en die uittog uit sonde, het ’n groot en duur prys gevra.

Toe Moses die volk uit Egipte gelei het, het dit gepaard gegaan met tien plae, en die Egiptenare wat hulle agtervolg het, het die volk vasgekeer teen die Rooi See.  Die Here moes die Rooi See vir hulle oopmaak. Vir 40 jaar moes hulle swerwe in die woestyn, voordat hulle die beloofde land kon ingaan. Hulle moes van water uit ’n rots lewe en van ’n daaglikse porsie van manna en kwartels. ’n Hele geslag mense moes uitsterf voordat hulle in die beloofde land kon intrek. Dit was ’n saak van daaglikse geloofsvertroue. 

Maar Kersfees is ook duur. Dit het Maria en Josef die gemak van die huis gekos tydens ‘n lang tydperk van ballingskap in Egipte om die klein Jesuskind te beskerm. Dit het moeders in en om Bethlehem die bloedbad van hul babas gekos deur die wrede bevel van Herodes die Grote. Dit het die herders ’n reis gekos, met die oproep na die krip en om die goeie nuus te vertel. Dit het die wyse manne ’n lang reis en duur geskenke gekos.

Sonder Moses in die papirusmandjie in die Nyl, sou daar geen verlossing gewees het uit Egipte nie.

Sonder Jesus Christus in die krip in die stal, sou daar geen verlossing uit sonde gewees het nie. Daarom skryf Dietrich Bonhoeffer in sy boek “God Is In the Manger” die volgende woorde:  “Holy theology arises from knees bent before the mystery of the divine child in the stable. Without the holy night, there is no theology.”

Sonder die papirusmandjie sou daar geen uittog uit Egipte gewees het nie. Sonder die krip in die stal, sou daar geen verlossing uit sonde gekom het nie. Daarom is Kersfees spesiaal. Met Goeie Vrydag buig ons voor die kruis, maar met Kersfees buig ons voor die krip.

Daarom is Jesus Christus se menswording ‘n liefdesdaad van die Vader. Die Vader het Sy Seun vir die wêreld gegee. Dietrich Bonhoeffer skryf: “It is only because he became like us that we can become like him.” Wat ‘n heerlike uitdaging is dit nie vir ons nie. Ons kan deur heiligmaking strewe om “Christ like” te word.

Die krip is die begin van die Nuwe Testament, die begin waar God Sy beloftes waar maak, die begin van die verlossing. Daarom kan ons kersliedere sing, want die krip is vir ons ’n simbool van verlossing, soos die papirusmandjie in die Ou Testament die simbool van verlossing uit slawerny was.

Plaas onder jou kersboom dié Kersfees ’n krip!

Amen

(Ds. Paul Odendaal is leraar van die NG Kerk Adelaide.)

SKRIFLESING: Gen 12: 1 – 3

Geloftedag moenie as politieke feesdag vir die Afrikaner gevier word nie.

Geloftedag is ten diepste ’n viering van God se beskerming en antwoord op die noodgebed van mede-volksgenote. Ons moet Geloftedag so kan vier, dat selfs ’n Zoeloe-Christen tuis sal voel in die erediens. Afrikaners moenie te plesierig wees tydens Geloftedagvieringe nie, asof God aan hulle kant was of nog steeds is.

Almal wil God mos aan hulle kant hê. Mense dink as God aan ons kant is, sal alles goed gaan. Dink maar aan voorbeelde in die moderne geskiedenis, wat getuig hoe mense God aan hulle kant wil hê en as’t ware aan hulle kant wil plaas, byvoorbeeld soos in die Engelse volkslied: “God save the Queen”. Of die Duitse slagspreuk in die Tweede Wêreldoorlog: “For Gott, Volk und Vaterland”. In my ouma se eetkamer het daar ook ’n prent gehang van al die Boere-generaals met die woorde: “Vir God, volk en vaderland.”  In die bevrydingsteologie is God geplaas aan die kant van die armes. Dan kry ons natuurlik ook die swart volksteologie, wat Christus aan die kruis uitbeeld met ’n AK47-geweer. Of die wit volksteologie wat erg rassisties teenoor swart mense dink.

In die Anglo-Boereoorlog het beide die Engelse en die Boere in God geglo. Voor elke slag het elke kant gevra dat God vir hulle die oorwinning moet gee. In rugbywedstryde kan spelers maklik vra dat God asseblief hulle span sal laat wen. In die boerdery kan een boer bid vir reën en dan wil ’n ander boer, wat met iets anders boer, weer geen reën hê nie, want dit is sy oestyd.

Politieke partye probeer God aan hulle kant kry. So het die ANC ’n paar jaar gelede verklaar dat hulle sal regeer tot die wederkoms. Onlangs het Julius Malema in ’n openbare toespraak gesê (in reaksie op die ANC se uitspraak), dat die wederkoms reeds gekom het, want die EFF is die wederkoms. Dit is absoluut Godslasterlik as jy God wil gebruik vir jou politieke doeleindes en persoonlike voordeel. 

So maak ons van God ’n pion op ’n skaakbord wat ons kan rondstoot soos ons wil. Ons maak van die lewende God ’n afgod wat ons kan optel en aan ons kant kan plaas. Dan word God niks meer as ’n gelukbringer vir ons nie.

Maar God laat Hom nie rondstoot of rondplaas nie. Wie aanmatigend verklaar: “God is aan ons kant,” dink menslik en klein oor die lewende en almagtige God. Nee, God kies nie kant nie. God het nie swartskape en witbroodjies nie.

Die vraag moenie wees aan wie se kant God is nie, maar eerder: Is ek (ons) aan God se kant? Verstaan ek wat God se roeping vir my is?

In Genesis 12: 1 – 3 staan daar:  “Die Here het vir Abram gesê: “Gaan weg uit jou land, weg van jou familie en jou ouerhuis, na die land wat Ek jou sal wys. Ek sal jou ‘n groot nasie maak; Ek sal jou seën en jou naam groot maak; sodat jy ‘n seën sal wees. Ek sal hulle seën wat jou seën; maar wie jou verwens, sal Ek vervloek. En deur jou sal al die groot families van die aarde geseënd wees.”

Die Here het vir Abram geroep om tot seën te wees van die wêreld. Deur Abram sou God die wêreld seën. Daarom het God ook later ’n verbond  met Abram gesluit, sodat al die volke van die wêreld deel van die verbond sou word.

So is ons geroep om tot seën te wees. Ook die Afrikaners het as volk tot stand gekom uit baie volke om tot seën te wees in hierdie Suidland.

God het sy gelowiges uit elke volk gekies, nie om tot eie voordeel te leef nie, maar daar te wees tot die seën en voordeel van die nasies. Daarom moet ons ’n missionale kerk wees, wat glo ons is geplant om tot seën van die wêreld te wees.

Toe van Riebeeck aan wal gaan in Tafelbaai met die drie skepe en met sy werksaamhede alhier begin, begin hy dit met die volgende gebed uit Hollands in Afrikaans vertaal:

“Barmhartige, genadige God en hemelse Vader, volgens u goddelike wil is ons geroep om die sake van die Verenigde Nederlands Geoktrooieerde Oos- Indiese Kompanjie hier aan die Kaap die Goeie Hoop te bestuur.

Met hierdie doel voor oë is ons met ons Raad in u heilige Naam vergader om met die Raad se advies sodanige besluite te neem waarmee ons die Kompanjie se belange die beste kan bevorder. Ons is hier om die wet te handhaaf en om, as dit moontlik is, onder hierdie wilde en onbeskaafde mense u ware gereformeerde Christelike leer voort te plant en bekend te maak tot lof van u heilige Naam en tot voordeel van die wat oor ons regeer. Hiertoe is ons sonder u genadige hulp allermins in staat. Daarom bid ons U, allerhoogste Vader, dat U met u vaderlike wysheid by ons sal bly. Ons bid dat U self leiding in ons vergadering sal gee en ons harte so verlig dat alle verkeerde hartstogte, tweedrag en ander dergelike gebreke van ons geweer sal word sodat ons harte van alle menslike hartstogte skoon sal wees. Laat ons gemoedere so ingestem wees dat ons in ons beraadslaging niks anders beplan of besluit nie as dit wat mag strek tot grootmaking en lof van u allerheiligste Naam en tot diens van die wat oor ons regeer. Laat ons nie in watter mate ook al op eie voordeel of winsbejag

let nie, maar net op die uitvoering van ons opdragte en dit wat vir ons saligheid nodig is. Ons bid en vra dit in die Naam van u geliefde Seun, ons Heiland en Saligmaker, Jesus Christus … wat ons leer bid het: Ons Vader wat  in die hemel is, … Amen”

Deur die loop van drie eeue sou die gebed van Jan van Riebeeck waar word. Die   NG Kerk sou op ’n merkwaardige wyse die landskap van Suid-Afrika verander, sodat daar vandag in elke stad en dorp gemeentes is wat afstam vanuit die sendingvisie van ons voorvaders. 

Ons voorouers het sendingkerke, sendingskole en sendinghospitale gebou dwarsdeur Suid-Afrika en die omliggende lande, tot sover as Malawi. Vrouens het aan die Sendingbond behoort en elkeen het ’n sendingbussie gehad waarmee daar geld vir die sending ingesamel is. Daar was selfs Sendingsondae en sendingkoeverte. Daar was ’n amp bekend as evangeliste, wat as “eerwaarde” aangespreek is. Voor 1994 was daar nog agtien sendingposte, net in die Oos-Kaap. Dit is ’n ongelooflike verhaal van omgee en die deel van die Evangelie.  Kerkrade en Sinodes het ’n Evangelisasie-kommissie en ’n Sendingkommissie gehad. ’n Evangelisasie-kommissie om afgedwaaldes terug te bring na die kerk en ’n Sendingkommissie om dié wat nog nooit van die Here gehoor het nie, ook te bereik. Die vrug op die destydse sendingbeleid van die NG Kerk het ’n wonderlike oes ingebring en ons Suid-Afrikaanse landskap verander. Daarom is ’n groot persentasie Suid-Afrikaners Christene.

So het God ons voorouers gebruik en wil Hy ons gebruik om tot seën te wees.

Ons voel dikwels bedreig in hierdie Suidland. Maar ons kan weet dat die God wat ons voorouers beskerm het tydens Bloedrivier, ook oor ons sal waak. Bloedrivier was een groot wonderwerk.  

Die afgelope week het die grondonteiening-wetsontwerp gesneuwel in die parlement deurdat die Konstitusie nie verander kon word nie. Daardeur is grondbesit en voedselsekerheid in Suid-Afrika verseker. Ons glo dat die Here op so ’n manier ook ons land beskerm het daarteen om ’n tweede Zimbabwe te word. Ons vertrou Hom ook vir die toekoms. 

Die historikus D.J. Kotzé beskryf dat die wonder van Bloedrivier drievoudig en totaal buite die beheer van die Voortrekkers was. Eerstens het die Zoeloes nie in die nag aangeval nie, tweedens het die mis wat die nag voor die geveg oor die laer gehang het, met dagbreek gelig en derdens het dit nie tydens die geveg gereën nie. Volgens Kotzé moet ’n mens aanvaar dat ’n Hoër Hand al drie hierdie dinge só beskik het.   Van die Zoeloes wat Bloedrivier oorleef het, vertel dat hulle nie in die nag aangeval het soos hulle gebruik was nie, want daar was wit gedaantes wat oor die kamp gehang het, as gevolg van die lanternlampe en die mis. Hulle het toe nie aangeval nie. Dit opsigself is ’n wonderwerk wat net deur die Here beskik kon gewees het.

Die Here het ons geroep om tot seën te wees in Suider-Afrika. Dieselfde God van Bloedrivier sal ons ook beskerm, sodat ons dit kan regkry om tot seën te wees van al Suid-Afrika se mense.

Daarom moet ons Geloftefees onthou en vier. Ons moet onthou dat God ons beskerm en dat ons ’n roeping het om tot seën van al die mense van Suid-Afrika te wees.                                                                          AMEN

(Ds. Paul Odendaal is leraar van die NG Kerk Adelaide.)

SKRIFLESING: Jesaja 40: 1 – 11

Om Jesaja 40 te verstaan, is dit belangrik dat ons Jesaja 39 eers nadertrek. Tussen Jesaja 39 en Jesaja 40 is daar ’n verskil van 70 jaar. Jesaja 39 is die aankondiging van die Babiloniese ballingskap en Jesaja 40 is die aankondiging van die herstel en vrylating uit Babiloniese ballingskap. Die volk was tussen 586 vC en 516 vC in Babiloniese ballingskap. Jesaja 39 is ’n oordeel-aankondiging en Jesaja 40 is ’n genade-aankondiging.

Jesaja 39 speel af voor die Babiloniese ballingskap en ons lees dat Jesaja vir koning Hiskia van Juda die volgende boodskap bring in Jesaja 39: 6: ” ‘Kyk, daar kom dae wanneer alles wat in jou paleis is en wat jou voorouers bymekaar gemaak het tot vandag toe, na Babel weggedra sal word – daar sal niks oorbly nie,’ het die Here gesê.”

Ballingskap is erg. Dit is ontworteling van alles wat vir jou bekend was. Jy verloor alles en moet met niks ’n nuwe begin maak. Jy word van selfstandigheid gestroop en jy word ’n kneg van ’n nuwe politieke orde. Dit is traumaties om van sekerhede te beweeg na totale onsekerheid. Vir Israel was dit erg. Vir dekades het hulle in ballingskap gelewe.

Eugene Peterson skryf die volgende oor ballingskap: “The essential meaning of exile is that we are where we don’t want to be.”

Dit is presies die plek waar baie wit en bruin mense van Suid Afrika op die oomblik is en nie wil wees nie. In die vorige politieke bedeling van apartheid was die swart en bruin mense op ’n plek waar hulle nie wou wees nie. Die Afrikaner het ’n onreg gepleeg deur mense in ballingskap te plaas. Maar nou is die bordjies verhang en ervaar die wit en bruin mense ballingskap in hulle eie land. Daarom trek honderdduisende mense vandag oor na ander dele van die wêreld vir ’n heenkome en werk. As jy vandag wit of bruin is, is daar nie vir jou werk nie. Regstellende aksie laat ras swaarder weeg as bekwaamheid, kwalifikasies of talent. Die boeregemeenskap word geteiken om hulle grond af te vat. Boere word vermoor en plattelandse gemeenskappe lewe in vrees. Korrupsie vreet soos kanker aan ons land se ekonomie. In sport speel ras-kwotas ’n groter rol as meriete. Die infrastruktuur en munisipale dienslewering van ons land is slegs ’n skaduwee van wat dit eers was.

Ons is op ’n plek waar ons nie wil wees nie.

Daar is nog ’n plek waar ons nie wil wees nie. Dit is in ons sondeskuld. Sondeskuld is ook om in ballingskap te wees. Sonde maak van jou ’n kneg. Jy is in die kettings van bitterheid, haat, naywer, woede, rusie, verdeeldheid, onsedelikheid en ander verkeerde dade en gedagtes. Jy is nie vry nie, want jy is nog nie vrygespreek nie. Dit is die ergste vorm van ballingskap. Die hooftema van die Bybel is juis God se plan om ons uit die ballingskap van die sonde en dood te verlos.

Die Bybel skryf ook dat die kerk van die Here deur die eeue hierdie ervaring van ballingskap gehad het. 1 Petrus 2: 11 herinner ons: ” Geliefdes, ek dring daarop aan dat julle, as bywoners en vreemdelinge …” Daarby herinner Hebreërs 13 ons dat ons in hierdie wêreld geen vaste verblyfplek het nie, dat ons nog op soek is na die toekomstige. Bedoelende dat ons in hierdie lewe eintlik in ballingskap is en dat ons op pad na iets beters is.

Dan belowe Jesaja 40 vir die Israeliete uitkoms, verlossing, troos en bevryding. Dit kan ons ook op óns van toepassing maak. Jesaja 40: 10 beskryf die Here as ’n kryger. En Jesaja 40: 11 beskryf die Here as ’n herder. Die Here is die kryger wat die Babiloniese gode en heersers verslaan en sy volk uitlei terug na Jerusalem, hulle stad. Die Here is die herder, wat sy volk sagkens bystaan na hulle traumatiese jare in ballingskap. Hy bring as herder vertroosting, heling en beskerming.

Tydens Advent kom die Here Jesus Christus ook as kryger om die sonde te verslaan en as herder ons uit te lei uit die ballingskap van sonde.

Jesaja 40: 3 – 4 uiter ’n voorspelling wat later op Johannes die Doper van toepassing sou wees: “ ‘n Stem roep: Maak in die woestyn die pad van die Here gereed; maak in die Arabae ‘n grootpad vir ons God gelyk. Elke dal moet opgevul word, en elke berg en heuwel moet wegsak.   Hobbelrige plekke moet gelyke grond word, en rotsagtige terrein moet ‘n vallei word.”   Die voorspelling van Jesaja 40: 3 – 4 voorspel die koms van Johannes die Doper wat die voorloper sou wees van Jesus Christus en vir Christus die pad gelyk sal maak deur dit voor te berei.

Die Arabae (in Hebreeus) in boonste aanhaling verwys na die Jordaanvallei, wes van die rivier waardeur die Israeliete getrek het met die uittog uit Egipte en waardeur hulle sal trek ná die bevryding uit Babilonië. (Afrikaanse 2020 Bybel se verklaring in voetnote)

Dit bevestig Markus 1 vir ons – die woorde van Jesaja 40 kry eers sy ware betekenis met die geboorte van Christus. Daar staan in Mark 1: 2 – 3 geskryf: “Soos daar in die profeet Jesaja geskryf staan: ‘Kyk, Ek stuur my boodskapper voor jou uit –  hy sal jou pad gereedmaak. ‘n Stem van iemand wat roep in die woestyn: ‘Maak die pad van die Here gereed, maak sy paaie reguit!’.”  Jesus se Naam is Immanuel – nie God-ver-van-ons nie, maar God-met-ons! (Ds. Jan Steyn)

Die ballingskap wat ons op politieke, kulturele of dalk in ons persoonlike lewe ervaar, kan God dikwels op verrassende maniere kom aanspreek en oplos. Daarom is ons altyd mense van  hoop. Natuurlik het ons ook die ewige hoop, naamlik om uit die ballingskap van hierdie sterflike wêreld verlos te word, na die ewige nuwe Jerusalem, as God se koningskinders.

As jy in jou persoonlike lewe ballingskap ervaar van siekte, werkloosheid, finansiële probleme, verhoudingsprobleme of wat ook al, kan jy die lewende troos hê dat God die trooster is. Hy is jou kryger en herder, wat jou daardeur sal dra.

In die kerklike liturgie word dikwels gebruik gemaak van vier Advent-kerse en een wit Christus-kers. Die vier Advent-kerse word een vir een op ’n Adventsondag aangesteek. Die vier kerse se betekenis is:

• Hoop
• Vrede
• Vreugde
• Liefde

Die groot wit kers word op Oukersaand aangesteek om Christus te simboliseer.

Jesaja 39 is ’n hoofstuk van wanhoop. En dan, dekades later, kom Jesaja 40 wat ’n hoofstuk van hoop is.  

Mag die eerste Advent-kers ons herinner aan die ewige hoop wat ons het.  Amen

(Ds. Paul Odendaal is leraar van die NG Kerk Adelaide.)