KINDERNAGMAAL OF DAN GESINSNAGMAAL

 Die Nederduitse Gereformeerde Kerk het met sy Algemene Sinode-sitting in 1994 Kindernagmaal in beginsel goedgekeur. ‘n Beter woord sou kon wees: Gesinsnagmaal. Die is ‘n beter woord, aangesien dit ten diepste gaan oor  verbondsgesinne wat saam hul geloof vier en dit aan hulle kinders oordra. [Dieselfde beginsel, as met die Pasga in die Ou-Testament.]

1. Wat beteken die begrip Kindernagmaal?

Kindernagmaal beteken dat die Nagmaal ook aan die kinders (die dopelinge) van verbondsouers bedien mag word.

1.  Is hierdie Kindernagmaal nuut?

Daar maak u ‘n groot fout! Kindernagmaal is ‘n baie ou gebruik in die Kerk. Vanaf Christus se tyd tot ongeveer met die 13de eeu nC was dit algemene gebruik in die kerk.  Kindernagmaal het selfs sy wortels in die Ou Testament met die gebruik van Pasga.

Interressant is egter hoe die vroeë kerk die Kindernagmaal verstaan en beoefen het.  Geskrifte uit die vroeë kerk voorsien ons wel van inligting insake Kindernagmaal deur die eeue, wat vir ons oorweging belangrik is.

Dat alle gedooptes dan ook inderdaad die nagmaal mag gebruik, was tot ten minste die 13de eeu vanselfsprekend.  Die kinderdoop het vanselfsprekend die Kindernagmaal tot gevolg gehad.  Duidelike aanwysings van beide gebruike stam alreeds vanuit die 3de eeu.  Ook het die Raad van Macon in 585 nC en die Raad van Toledo in 675 nC die Kindernagmaal onderskryf en selfs praktiese raad gegee in verband met die inrigting daarvan.

Die huidige gebruik om kinders [dopelinge] van gelowige ouers van die Nagmaalstafel weg te hou is eintlik ‘n laat ontwikkeling in die Christelike kerk se geskiedenis.  As ons dus  Kindernagmaal weer instel, begin ons nie met iets nuuts nie.  Nee, ons gryp terug na ‘n baie ou gebruik in die kerk.  Ons beweeg as’t ware terug na Handelinge en die gebruike in die tyd van Handelinge.  Daarom kan ons nie die Sinode van 1994 beskuldig dat hul met iets nuuts begin het nie.

1. Wat het veroorsaak dat die kerk in die 13 de eeu begin het om die Nagmaal te weerhou van kinders?

In die begin was daar net een kerk op die aarde, naamlik die Rooms-Katolieke Kerk.  In die 13 de eeu het die Pous die sogenaamde Transsubstansiasieleer geproklameer.  Dit het beteken dat die brood werklik die liggaam van Christus word en dat die wyn werklik die bloed van Christus word.  [Ons glo dat die brood en wyn slegs tekens is van die Here se liggaam en bloed.]  Omdat die Roomse Kerk geglo het dat die brood en wyn werklik die liggaam en bloed van Christus word, was hul bang dat die kinders sal mors met die vlees en bloed van Christus.  On weet mos hoe kan kindertjies mors as hul moet eet.  Dit was vir  Rome onaanvaarbaar. ‘n Mens mors nie met die vlees en bloed van die Here Jesus nie.  Daarom het hul begin om die Nagmaal [die “mis”] van kinders te weerhou.  In die Westerse kerk het die Kindernagmaal heeltemal uitgesterf.  In die Oosterse kerk het die kindernagmaal egter behoue gebly tot vandag toe.  Interressant is weer die ontwikkeling in die latere Rooms-Katolieke teologie.  So byvoorbeeld is daar in 1910 deur middle van ‘n pouslike dekreet vasgestel dat kinders van die “sewende jaar” die Nagmaal mag gebruik.  Rome het dus weer begin om geleidelik terug te keer na die gebruik in die vroeë kerk deur die ouderdom te vervroeg.  Tog verhinder hul transsubstansiasieleer dat hul tot op hede suigelinge en heel klein kinders insluit.

1. Wat sê die Ou Testament oor die bediening van die Pasga aan kinders?

Die Pasga was ‘n teken vir die hele gesin, van klein tot oud.  In die Pasga is die uittog uit Egipte, die plek van slawerny gevier.  Dit was ‘n maaltyd van verlossing.  Gedurende die Pasga-ete het die Joodse pappas vir hulle kinders, terwyl hulle saam geëet het, verduidelik waaroor die pasga gaan.  Die Pasga was by uitstek ‘n stuk onderrigting vir die Joodse kind.  Die Pasga vertel die verhaal van die uittog.  Soos die doop in die plek van die besnydenis gekom het, net so het die Nagmaal in die plek van die Pasga gekom.  Soos die Pasga ‘n fees van verlossing is, is die Nagmaal ‘n fees van ons verlossing uit die sonde.  Juis daarom moet die hele verbondsgemeente, oud en jonk hieraan deel hê, soos dit die geval met die Pasga was.  Die Nagmaal vertel immers die verhaal van Jesus Christus.

1. Wat sê die Nuwe Testament oor Kindernagmaal?

Verwysings na die wyse waarop Nagmaal in die Nuwe Testament gevier is, is uiters karig.  Daar is byvoorbeeld geen verwysing na Vrouenagmaal of Kindernagmaal nie.  Behalwe die gedeeltes wat die instelling van die Nagmaal beskryf, word daar slegs in 1 Kor 10: 14 – 22 en 1 Kor 11: 17 – 34 gewaarsku teen sekere wanpraktyke in die beoefening van die Nagmaal.

Ook soos in die geval van die kinderdoop sal teologiese en pastorale oorwegings die deurslag moet gee in die beoordeling van die Kindernagmaal.  Veral die breë verband met die res van die Bybel moet ons aandag geniet, bv die gebruike rondom die Pasga.

Die eenmalige deurtog deur die Rooi See dien vir Paulus as ‘n tipe van die doop [1 Kor 10: 4], terwyl die herhaalde manna uit die hemel en water uit die rots wat [volgens rabbynse tradisie ] ”met hulle saamgegaan het” [1Kor 10:4], dien as tipe van Nagmaal.

1. Wat is die wese van die Nagmaalsdiens?

Wie is die verbondsgemeente?  Almal wat gedoop is, oud en jonk.  Daarom moet ook almal deel hê aan die verbondsmaaltyd, want almal is verbondkinders.  Daar is nie eerste en tweede klas verbondskinders nie.

1. Op watter ouderdom mag die Nagmaal aan kinders begin bedien word?  Moet daar sekere vereistes aan kinders gestel word?

Daar moet geen vereistes gestel word nie, as behalwe dat hul gedoop moet wees.  Ouderdom en bevatlikheid speel nie ‘n rol nie.  Verstaan klein kinders en klein babatjies hul doop of glo hulle al?  Nee, waarom moet ons dan ‘n uitsondering by die Nagmaal maak?  Die doel van Nagmaal is juis dat hul ouers vir hul die verhaal van Jesus Christus in die tekens van brood en wyn moet vertel, sodat hul kan glo en hul geloof versterk kan word.  Kindernagmaal is ten diepste ‘n stuk verbondsopvoeding, wat met tyd moet groei.

1. Wat van die praktiese implikasies?  ‘n Mens kan tog nie vir ‘n baba of klein kindjie wyn gee nie?

Daaroor moet elke ouer, saam met die kerkraad self oordeel.  Niemand hoef egter te vrees dat dit te vroeg sal gebeur nie.  In die algemeen kan gesê word dat wanneer die kind oud genoeg is om te begryp dat Christus gesterf het sodat ons kan lewe, die ouderdom bereik is om sinvol Nagmaal te kan vier.  In ons Belydenisskrifte word nêrens ‘n ouderdomsvereiste vir die toelating tot die Nagmaal gestel nie.  Ouers moet nie die kosbare geleentheid laat verbygaan om deur die tekens van brood en wyn hul klein kindertjies te vertel van hoe lief die Here vir hul het nie.

1. Wat word nou van kategese?  Moet kategese en belydenisaflegging nie ‘n voorwaarde wees nie?

Na mate die gebruik van suigeling- en Kindernagmaal in die Roomse kerk verdwyn het, het die sakrament van die bieg [om jou sondes voor die priester te bely] en die  belydenisaflegging ingeskuif tussen die doop en nagmaal.

Die Reformasie erken nie die bieg en die Belydenisaflegging as sakramente nie, maar plaas tog die kategese en geloofsbelydenis tussen doop en nagmaal.  Voortaan sal binne die kerke van die Reformasie die geloofsbelydenis ‘n voorvereiste wees vir die ontvangs van die nagmaal.  Op hierdie punt het die Roformasie dus nie radikaal weggebreek van Rome nie.  Beide het “geloof” en “bevatlikheid” as voorvereistes vir toegang tot die Namaalstafel.

So het die klem op die geloofsbelydenis, die deelname van heel jong kinders aan die nagmaal uitgesluit.  Tog is Kindernagmaal vir groter kinders in al die groot stede van die Reformasie beoefen hoewel die toelatingsleeftyd verskil het en meestal nie formeel voorgeskryf is nie.  “Geloof” en “bevatlikheid” het telkens die toelating bepaal.  In Genevé was dit byvoorbeeld in die omgewing van 11 of 12 jaar.  Waarom die reformasie telkens klem gelê het op die geloofsbelydenis as toelating tot die Nagmaalstafel is miskien te wyte aan die beskuldigings van die Anabaptiste dat die Kinderdoop naam-Christene kweek.  Daarom is die belydenisaflegging vir Nagmaal vir Bucer ‘n belangrike saak.

Calvyn het ‘n pragtige regstelling op die Nagmaalbeskouing van Bucer.  Vir Calvyn gaan dit nie oor die jong lidmaat se persoonlike geloof nie, maar die kind bely die geloof van die kerk, as geloofsgemeenskap.  Nie die subjektiewe geloofsakte nie, maar die objektiewe geloofsinhoud word beklemtoon.  Calvyn het dus teologies reg gedink oor die Nagmaal, tog is sy denke nie prinsipieël deurgetrek na die praktyk van die Kindernagmaal nie.  Juis daarom verkeer die Gereformeerde kerke in ‘n teologiese vakuum wat betref die Kindernagmaal.  Gedurende die laaste paar dekades het daar egter ‘n kentering gekom in die Gereformeerde Kerke. In Europa  is Kindernagmaal vandag weer praktyk in talle Europese Gereformeerde Kerke. Onthou kategese maak nie van jou ‘n lidmaat nie!  Hoogstens maak kategese van jou ‘n beter geskoolde lidmaat.  Eintlik behoort ook volwassennes kategese te deurloop op ‘n informele basis.

1. Is die Nagmaalsdiens nie, maar juis ‘n besondere Kinderdiens nie?

Kinders hou van sigbare beelde en tekens.  Die Nagmaal met die brood en wyn is juis vol tekens en beelde.  Die Nagmaalsdiens is by uitstek ‘n Kinderdiens.

Wanneer glo ‘n kind?  ‘n Heel klein kindjie, van reeds twee of drie jaar kan alreeds kinderlik opreg in die Here Jesus Christus glo.  Het ‘n kind nie ook nodig om in sy/haar geloof versterk te word nie?

Ten slotte:  Met die herinstelling van die  Kindernagmaal, keer ons terug na die oorspronklike gebruik in die kerk.  Ons begin nie met iets nie.  Daarom moet u seker maak dat u verstaan waarom dit gaan in die Kindernagmaal.

Nagmaal is ‘n verbondsmaaltyd vir die hele verbondsgemeente. As ons by ons huis eet, eet almal saam van groot tot klein.  Waarom sal dit verskil rondom die Here se tafel?  Die Here wil ook die kind verseker van sy liefde en ook die kind se geloof versterk. Die Nagmaal mag egter nie bedien word aan kinders, sonder dat die tekens verduidelik word nie. Die kritiese faktor in die bediening van die Nagmaal aan kinders is dat, dit ‘n opvoedkundige leerproses moet wees.

(Ds. Paul Odendaal is leraar van die NG Kerk Adelaide.) 

 

 

MENSE SE TOEKOMS HANG AF VAN BELOFTES.

Waarom is ons land in ‘n chaos? Waarom is so baie huwelike en gesinne in ‘n krisis? Waarom gaan dit so benard in die samelewing? Die antwoord is eenvoudig: Mense is lief om hulle beloftes te verbreek. U sien  u toekoms, die toekoms van u huwelik, die toekoms van u gesin, die toekoms van die samelewing en van hierdie land hang van beloftes af. Waar beloftes nagekom word, gaan dit goed. Waar beloftes gebreek word, tree daar chaos in.

Die president van die land belowe in sy ampseed, om die belange van sy land te beskerm. Dan bou hy vir homself ‘n Nkandla en klim in die bed saam met die Guptas. Ministers belowe in hulle ampsbeloftes om hulle departemente te bevorder, dan vlieg hulle besigheidsklas die wêreld vol en bly in die beste en duurste hotelle in die wêreld en eet hulle departemente se geld op. Studente onderteken ‘n gedragskode wanneer hulle toegelaat word tot die Universiteit. Dan brand hulle Universiteitsgeboue af, skep anargie en chaos. Dit kos weer vir die Univeriteite miljoende rande om sekuriteit op te skerp. Daar bestaan nie iets soos studentetrots nie. Mediese dokters lê die eed van Hippokrates af en dan word aborsies ‘n florerende bedryf vir sommige dokters. Munisipaliteite belowe met die verkiesing ‘n beter lewe vir al hulle kiesers. In plaas van dat die geld gaan vir infrastruktuur, word die soustrein net al hoe langer en dikker. As jy onbevoeg is, san word ‘n konsultant vir jou aangestel. Maatskappye belowe die beste waarborge en naverkope diens.As jy dit nodig kry, is daar ‘n klomp verskonings. Polisiemanne belowe om die samelewing te beskerm en dan word sommiges te dikwels self verbind met ondergrondse bedrywighede. Werknemers belowe om hulle beste werk te gee vir die werknemers, maar dit duur net ‘n kort rukkie. Hoe sê die spreukwoord: “Nuwe besems vee skoon.” Werkgewers belowe die son en maan vir nuwe werknemers, om net later hulle werknemers te laat krepeer in ellende. Verkeerspolisiemanne belowe om die gemeenskap te dien, maar dikwels vind korrupsie heel eerste hier plaas, soos onlangs ook hier op Adelaide gebeur het.

Egpare belowe trou aan mekaar, om net later ‘n goedkoop verskoning te soek om van mekaar te skei. Ouers lê doopbeloftes af, sonder om bekommerd te wees oor hulle kinders se geestelike heil. Jongmense belowe met die openbare bevestiging van geloof dat hulle getroue lidmate sal wees van die kerk. So baie sien daarna, selde die binnekant van ‘n kerk. Wanneer ek moet help in die kerk, is ek dikwels vol verskonings of klagtes.

Ons wêreld val uitmekaar, omdat ons woord nie meer ons eer is nie. Ons is belofteverbrekers.

God is egter so gans anders. Wanneer God ‘n belofte maak, is Hy ook die waarmaker van Sy beloftes. Hy het vir Abraham uit Ur van die Galdiërs geroep en belowe om vir hom ‘n groot nageslag te gee. Op ‘n onmoontlike ouderdom kry Abaraham en Sarah ‘n kindjie Isak. Die seuntjie moes amper geoffer word, maar God het betyds ‘n slagding voorsien. In Egipte het Abraham se nageslag so gegroei, dat die Farao bang geword het, en begin het om die Israeliete te vervolg en die lewe vir hulle moeilik te maak.

Die Here voorsien Moses en verskyn aan Moses, deur Homself voor te stel as Jahweh. Hierdie 4 letter konsonante word beteken: “Ek is wat ek is. My Ja, is my Ja, my beloftes kom Ek altyd na.” Die Here hou by sy belofte en red sy volk uit Egipte en lei hulle 40 jaar lank deur die woestyn op pad na die beloofte land. In elke beproewing, nood of tekortkoming het die Here voorsien. Hy belowe ‘n Messias. Die Messias word geopenbaar in die person van “Jesus Christus”. In Christus word ons almal kinders van Abraham.  So het God sy beloftes waar gemaak. In ons elkeen se persoonlike lewe kan ons ook getuig van die vele kere wat God ons help in nood en ons daaglikse Vader is.

Daarom is God die beste antwoord op ons lewe, want Hy hou sy beloftes. Hoe anders sou die wêreld nie wees, as ons iets van God se getrouheid in beloftes, ook in ons eie lewe sou waarmaak nie.

Met elke belofte wat ek nakom, maak ek die chaos in die samelewing minder. Met elke belofte wat ek verbreek maak ek die chaos en die pyn en die hartseer in die samelwing groter.

Dank god, dat Hy sy beloftes hou. Dit beteken redding, die nuwe lewe en die ewige lewe vir my. Uit my doop kan ek vreugdevol lewe, want sien God het belowe dat Hy my sal vashou en nooit sal los nie. Aan hierdie beloftes hang ek met my hele lewe.

(Ds. Paul Odendaal is leraar van die NG Kerk Adelaide)

 

‘n Wonderverhaal se vreugde word gesteel ……

Blydskap en vreugde is een van die kenmerke, merktekens van ware Christenwees.

Die befaamde Engelse professor en skrywer van London, CS Lewis was voorheen ‘n selferkende ateïs. Met sy talle doktersgrade en man van uitmuntendheid het hy drasties tot bekering gekom. Sy eerste bekende werk na sy bekering was “Surprised by Joy”. Die trant van sy skryfwerk het verander van sinies, somber en kwetsend na hoopvol, liefde, vreugde en vrede. Die bekende Nardia – werke het onder andere ook uit sy pen gevloei. Vir die eerste keer het Lewis vreugde geken en hy het miljoene grootmense en kinders se lewe aangeraak met sy nuwe styl van vreugde.

Die bekendste teoloog van ons tyd wat in lewe is, naamlik NT Whright het ook ‘n boek geskryf oor “ Surprised by Hope”. Weereens ‘n geleerde man wat in sy skryfwerk getuig van die blydskap wat Jesus Christus in mense se lewe bring.

Daar is ‘n verskil tussen vreugde en plesier. Vreugde is nooit binne ons eie gesag nie, plesier is wel. Vreugde is ‘n spirituele ervaring, maar plesier is ‘n liggaamlike ding. Vreugde is ‘n sielsding, wat niemand of selfs ook geen omstandighede van jou kan wegneem nie.

Plesier is iets van die liggaam. Kortstondig en gou verby. Plesier gaan oor eet, drink, koop, seksualiteit en dinge doen wat ‘n sensasie gee. Ons wêreld is volop plesier, maar arm aan vreugde.

Wat steel jou geluk en vreugde in die lewe? Miskien het dit tyd geword om jouself spiritueel te ondersoek?

In die wonderverhaal in ons gelese gedeelte van Joh 9: 1 – 41 van die genesing van die blindgebore man, veronderstel ons dat daar baie vreugde in die verhaal moet wees. Die skokkende is dat die verhaal arm is aan vreugde en blydskap oor die grootse – Wie steel die verhaal se vreugde en blydskap.

Die verhaal ontvou as volg. Jesus het terwyl hy gestap het, verby ‘n man gestap wat van sy geboorte af blind was. Onmiddelik vra die dissipels vir Jesus, wie se skuld is dit dat die man blind gebore is. Is dit sy skuld of sy ouers se skuld? Dit plaas natuurlik die hele teodisieë – vraagstuk van menslike lyding op die tafel. Jesus antwoord dadelik deur te sê dat dit nie die man of sy ouers se skuld is nie. Nee, dit is eerder dat God sy werke kan openbaar deur die man. Daarom mag ons nooit sommerweg skuld gaan soek as iemand ly nie. Natuurlik is sekere vorms van menslike lyding mensgemaak, soos die lyding van oorlog of as iemand in ‘n motorongeluk sterf as gevolg van dronkbestuur of hoë spoed. Dit is mensgemaakte lyding. Maar daar is ook ‘n groot dosis lyding in die wêreld wat nie verklaar kan word nie. Dink maar aan mense wat onskuldig ly of sterf aan kanker of as gevolg van ‘n ongeluk. Jesus gee die antwoord hierop: Sodat God se grootheid en genade in hulle lewe sigbaar kan word. Ons moet onthou dat die positiewe vermoë van mense om lyding te hanteer en te verwerk, ‘n preek opsigself is. Menslike lyding skryf preke en inspireer ander mense.

Dan verklaar Jesus dat hy die lig van die wêreld is. Daarom besluit Hy om hierdie man gesond te maak.

Jesus spoeg op die grond en smeer klei aan die man se oë en beveel hom om homself in die Siloambad te gaan bad. (Sien foto langsaan van die bad van Siloam) Die water kom vanaf die Gihonspruit, deur die tempelheuwel en verteenwoordig dus wat van God af kom. Daar staan dat die man presies gedoen het wat Jesus vir hom gesê het.

Vir die eerste keer in sy lewe kon die man sien. Wat ‘n vreugdevolle gebeurtenis!

Tog is die verhaal arm aan vreugde? Die toeskouers wonder of dit die regte man was wat blind gebore is. Maak iemand dalk nie êrens ‘n fout nie? Die dissipels worstel met die vraagstuk oor lyding, die Farisieërs is kwaad en soek fout omdat die man op ‘n Sabbatdag genees is. Die man se ouers ontwyk die vrae van die Farisieërs, omdat hulle vervolging vrees. Uiteindelik word die blindgebore man wat nou kan sien uit die sinagoge geban omdat hy die gesag van Jesus Christus erken het.

Die wonder verhaal se vreugde is gesteel? Gesteel deur die wettiese regulasies van die Farisieërs, wat wette belangriker ag as mense.

Vir die Farisieërs is wette belangrik. Vir Jesus is mense belangrik. Die Here beskou die Farisieërs as geestelik blind.

Hulle spirituele blindheid staan lynreg teenoor die fisiese blindheid wat die man in die verhaal gehad het. Die Farisieërs het dit nodig om genees te word van hul geestelike blindheid om te onderskei wat werklik in die lewe belangrik is.

Dit is van belang dat Joh 9 opgevolg word deur Joh 10, wat handel oor die goeie Herder se vreugde oor sy skape. Nog voorbeelde van vreugde in die Bybel is talryk. Daar is ‘n deurlopende goue draad van vreugde wat deur die hele Bybel loop. Die vreugde van die vrou wat haar muntstuk verloor het. Die muntstuk het deel uitgemaak van haar halsnoer, wat haar man vir haar as bruidskap gegee het. Wanneer een van die talle muntstukke in die halsnoer ontbreek is die bruidskat onvolledig. Wanneer die vrou die verlore muntstuk vind is haar bruidskat weer volledig. Die Herder se vreugde oor die enkele verlore skaap wat gevind is. Die Vader wat bly is oor sy verlore seun, asook die skat in die saailand is almal gelykenisse wat handel oor God se vreugde as daar genesing en redding kom vir ‘n mensehart.

Die Farsisieërs gooi uit. Maar Jesus vind!

Ons kry Farisieërs binne en buite die kerk. Dit is mense wat loop en veroordeel, beskinder, fout vind en hulself beter ag as ander. Hulle wil mense uitsluit uit die lewe.

Die volgende moderne gelykenis het ek iewers gelees van ‘n anonieme bron. Die leermeester vra vir sy leerders: “Wanneer weet jy is dit dag en die nag is verby?” Die een leerder antwoord, dat wanneer jy ‘n skaaphond kan uitken van die skape is dit dag. Die leermeester sê dat hy mooi probeer het, maar hulle moet dieper soek vir die antwoord. Die tweede leerder antwoord, dat as jy ‘n palmboom en siprusboom van mekaar kan uitken is dit dag. Die leermeester sê hulle moet nog dieper soek vir die antwoord.

Hulle moet dit op spirituele vlak soek. Al die leerders het vorendag gekom met baie bespiegelinge. Uiteindelik antwoord die leermeester: “Wanneer ek in die oë van my medemens kyk en daarin my broer en suster as my naaste herken, het dit dag geword in my lewe!”

Vreugde wil altyd insluit en byvoeg. Jaloesie wil altyd uitsluit. Jaloesie is naywerig en gun nie die son oor ‘n ander se kop nie. Daar praat ons van die Evangelie as die Blye Tyding wat mense red, genees en insluit in God se genadeplan. Die duiwel is jaloers op God se goedheid en daarom is hy altyd besig om mense uit te sluit.

Die verhaal van die blindgebore man is sonder vreugde, omdat mense nie die hart van God verstaan nie. Mag jy ‘n mens wees wat kan bly wees oor ‘n ander se sukses, voorspoed en geluk. Mag jy ‘n slag jouself miskyk en sommer net bly wees wanneer iemand uitstyg in die lewe. Wanneer jy oor ander mense begin bly word en hulle vreugdes, jou vreugdes maak, ontvang jy ‘n vreemde geluk. Geluk wat uit die hemel aangesteek word.

AMEN

(Ds. Paul is leraar van die NG Kerk Adelaide.)

Word ‘n mens ‘n slaaf deur ander of deur jouself ?

Slawerny is een van die donkerste dele van die menslike geskiedenis. Dit is om mense se vryheid te ontneem en hulle in te perk vir jou eie voordeel. Dit kom van Bybelse tyd en is vandag nog steeds net so aktueel. Met die afskaffing van wetgewing wat slawerny gereël het, het  die verskynsel nie opgehou bestaan nie. Dit het oorgegaan in die onderwêreld. Wêreldwyd word beweer dat slawerny nou erger is as ooit tevore.

Die bekendste vorm van slawerny is om mense te besit om vir jou gratis werk te doen. Jy kry seksuele slawerny waar vroue, mans en kinders verkoop word vir die ondergrondse sekshandel. Jy kry vandag ook nog vele vorme van kinderslawe wat in fabrieke werk. Goedkoop arbeid, handel in menslike organe, en mense wat finansieël uitgelewer is aan “loan sharks” is vandag moderne vorme van slawerny. Die dwelmhandel is ook ‘n vorm van slawerny, waar mense afhanklik gemaak word van dwelms om hulle vir altyd as kliënte te hê. Die bendegeweld in Mannenberg is alles vorme van slawerny. Wanneer mensegroepe deur wetgewing van hul vryheid beroof word is dit ook slawerny. Daarom dan Martin Luther King se beroemde toespraak : I have a dream ….

Oor slawerny kan mense baie ontkennend skynheilig wees. Van die vroomste mense, kan slawerny goedpraat of selfs beoefen en dink dit is hulle reg, om ander se vryheid te onderneem. Christenlande doen dit in die hoogty van slawehandel. Christenvolke met die Bybel onder hulle arm doen dit.

 Die duiwel is die een wat mense se vryheid wegneem en inperk. Hy het dit in Genesis met Adam en Eva gedoen, met Kain gedoen. Deur die eeue doen hy dit. Slawerny in al sy verskillende vorms – daarin het die duiwel ‘n aandeel.

 God maak mense vry. Daarom het Hy in Jesus Christus ons in Christus vry gemaak. Martin Luther skryf so met vuur: “Die Vryheid van een Christenmens ….. “

 Die hele Bybelse boodskap is ‘n verhaal van slawerny en vryheid. Jy vind dit letterlik op elke bladsy in die Bybel. In die Bybelse tyd het mense slawe geword as jy nie jou skuld kan betaal nie.

 Word ‘n mens ‘n slaaf deur ander of deur jouself ? Altwee moontlikhede bestaan. Ander kan jou verslaaf, maar jy kan jouself ook verslaaf ……

 Israel het homself verlaaf, daarom vra Jeremia die vraag in Vers 14: Het Israel ‘n slaaf geword of is hy ‘n slaaf gebore? Waarom is hy dan buitgemaak?

 Die volk Israel is gebore as volk onder die slawerny van Egipte. Hulle was steenmakers vir die Farao’s oor geslagte heen. Hulle het ’n groot volk geword, maar ‘n volk sonder enige vryheid. Slawerny gee vir jou ‘n slegte selfbeeld. Later dink jy, jy verdien om so behandel te word (Amper soos mishandelde mense dink hulle verdien dit). Die slawevolk Israel, het ook ‘n voorafverhaal gehad. Jakob se broers het vir Josef mos verkoop as ‘n slaaf aan die slawehandelaars en toe beland hy as slaaf by Potifar. By Potifar, maak Potifar se vrou vir hom ‘n nog erger slaaf, naamlik om ‘n tronkvoël te word.

So is Israel in sy bestaan en voorafgeskienis ‘n slawevolk. Maar dan stuur God vir Moses, om sy volk uit slawerny te lei na die vryheid van die beloofte land. Vryheid kos iets. Dit het vir Israel gekos om 40 jaar deur die woestyn te trek. Maar in die beloofte land het hul gekom en ‘n nuwe vrye volk geword, met hul eie eerste nuwe koning Saul. Om nie te praat van Koning Dawid en Salomo nie. Die volk het hul eie konings, priesters en profete gehad. Hulle het hul eie hoofstad gehad, naamlik Jerusalem. Hulle het hul eie paleise en tempel en sinagoges gehad. Hulle was vry om wingerde te plant, veetroppe aan te hou en handel te dryf.

God se droom: I have a dream ….. het waargeword !

 Maar dan verloor die volk sy vryheid om die Babilonieërs. Babilon, die wêreldstad verower Jerusalem, die Godstad. Israel verloor alles, sy stad, sy tempel, sy wingerde, sy handel en sy vryheid. Israel het homself verslaaf, daarom vra Jeremia die vraag in Vers 14: Het Israel ‘n slaaf geword of is hy ‘n slaaf gebore? Waarom is hy dan buitgemaak? ‘n Mens kan net buitgemaak word, as jy voorheen vry was.

Israel was vry gewees, maar het deur hulle afvalligheid en sonde, weer slawe van die sonde en van die wêreld geword. Nie net die volk nie, maar alle gesagsinstansies het korrup geword. Die priesterlike, profetiese en koninklike huise het almal van God vergeet (vers 8): Maar my volk het My, hulle magtige God, verruil vir gode wat nie kan help nie. Die priesters het nie gevra: “Waar is die Here?” nie, dié wat my wil moes bekend maak, het My nie erken nie. Die regeerders het hulle teen My verset, die profete het in die naam van Baäl opgetree en gode gedien wat nie kan help nie.

 Israel het die geregtigheid, die barmhartigheid en die betroubaarheid van God vergeet. Dit weeg volgens God die swaarste in Mat 23: 23. Israel het ontrou geword. Israel het egbreuk gepleeg met God. God het as die minnaar na Israel uitgereik toe hulle nog maar ‘n slawevolkie was in Egipte. God het ‘n verhouding begin met Israel en vir Israel sy minnares ‘n huis opgesit in die beloofte land. Hulle het saam baie sakke sout opgeeët in die woestyn. Maar toe die beter dae kom, toe het Israel sy God vergeet. Kyk na Verse 6 – 7  Hulle het nie gevra: “Waar is die Here wat ons uit Egipteland laat optrek het?” nie. Hy het ons deur die woestyn gelei, deur ‘n droë wêreld vol slote, deur ‘n dor land vol doodsgevaar, deur ‘n land waardeur niemand trek en waarin geen mens woon nie.

Ek het julle in ‘n vrugbare land gebring om die vrugte daarvan en die goeie dinge daarin te geniet, maar toe julle in my land gekom het, het julle dit verontreinig; die land wat my eiendom is, is deur julle besoedel.

  Amper iets soos die man wat met ‘n jongmeisie trou in sy studentejare. Hy het nie gewerk nie, maar voltyds gestudeer. Sy het die pot aan die kook gehou en baie opgeoffer. Toe kwalifiseer hy na lang jare van studie. Hy kry toe ‘n goeie werk en baie geld. Hy begin toe flirt met al wat meisie is en laat sy eggenote in die steek wat hom gehelp het. So voel God oor Israel. God het Israel bevry, maar Israel het haarself weer verslaaf. Israel het gehoereer agter ander gode aan. Daarom wil God begin met ‘n aanklag, ‘n skeisaak teen sy vol Israel in vers 9: Daarom kla Ek jou weer aan, sê die Here, en ook jou nakomelinge kla Ek aan.

Dit het telkens in die geskiedenis gebeur met volke wat God verlaat. Dit is baie gevaarlik om enige volk enigsins te vergelyk met Israel. Die Afrikanervolk is geen spesiale of uitverkore volk nie. Tog is die patroon opvallend, wanneer enige volk God se trou verlaat.

Daar was ‘n tyd toe ons Afrikanervolk, ons volksgenote opgehef in die tyd van die arm blanke vraagstuk met die spoorweë, landbouprojekte soos Kakamas, studiefondse soos die Helpmekaar en skole soos die Tegniese en huishoudkunde skole op Adelaide en honderde ander plekke. Dit was die volk van sendingbussies en sendingskole en sendinghospitale en ons ‘n hart vir die sending onder alle mense gehad. Ons was ‘n volk bekend vir geregtigheid, barmhartigheid en betroubaarheid.In die 1940’s het ons God se trou begin vergeet. Die Afrikaner het geld gesien, mag gesien en elkeen het vir homself geleef. Ons het apartheid uitgedink en vergeet van geregtigheid / barmhartigheid en betroubaarheid. Die volk met die Bybel (Afrikaners), het gehoereer agter ander afgode aan. Die kerk, die staat, die volk en die leiers het verblind geword. Ons het die Jeremia’s van die opvolgende tye vergruisel soos die Jonkers, Johan Heyns en Beiers Naudé se foto is afgehaal van Loxton se konsistorie muur. Ons het heeltemal vergeet van die woestyntye soos die van Bloedrivier, die groot oorlog van 1899 – 1902 en die 1913 en 1933 depressie.

 So het dit ook met volke soos Duitsland gebeur in die 2de Wêreld Oorlog. Duitsland se konings, priesters en profete het God heeltemal verlaat en hulle Jeremia, Dietrich Bonhoëffer is doodgeskiet. Baie ander volkere het dieselfde pad gestap Dit gebeur tans ook met die ANC – regering. Die foute word oor en oor in die geskiedenis gemaak.

 Waar is God ? Ons het God dan uitgeskryf uit ons geskiedenis. Ons hoereer deur die dag met slegte prostitute, maar wil in die aand in die bed klim met jou vrou. Wanneer dit “dag” is, vergeet ons van God. Wanneer dit “nag” word in ons lewe wil ons God opsoek. God is geen tweedeklas minnaar nie. God is ‘n jaloerse God, wat sy eggenoot net vir homself wil hê.

Daarom sê Jeremia, maak ons die fatale fout: Dat ‘n nasie sy gode verruil het, selfs al was hulle geen gode nie? My volk het twee sondes begaan: Hulle het My, die bron van lewende water, verlaat, en hulle het vir hulle waterbakke uit klip gekap, waterbakke wat gebars is en nie water hou nie. (vers 13)

So kom die skande in vers 26: Soos ‘n dief in die skande kom wanneer hy betrap word, so sal die Israeliete in die skande kom: hulle, hulle konings, hulle amptenare, hulle priesters en hulle profete. Hoe het ons as Afrikanervolk nie ook in die skande gekom nie.

Daar is net een antwoord BEKEER julle ! Hoofstukke 3 en 4 en die res van Jeremia is ‘n wekroep om terug te keer na God. Die boodskap van die hele Bybel is dat God vir ons, ons vryheid wil teruggee. Hy doen dit vir ons deur Jesus Christus. Daarom het Jesus Homself gevange laat neem deur die menslike natuur, sodat Hy ons kan verlos van die slawerny, waarin ons onsself gedwing het.

Ons moet ons ophou verslaaf en vry word. Ons moet die vryheid wat Christus gee, aangryp met ons hele lewe. I have a dream …… I have a vision …. I have a reality ……

Dikwels beperk ons, ons eie vryheid en groei soos bonsaiboompies. Ons beperk ons vryheid, soos wat ‘n bonsaiboompie net groei volgens die grootte van die bak waarin dit staan. Ons aanvaar die vryheid wat Christus vir ons gebring het net op sekere dele van ons lewe. Dit verhoed ons om “de vrijheid van een Christenmens”, soos wat Luther so vurig beskryf het in dié klassieke dokument deel van ons ganse bestaan te maak. Ons bly klein in die geloof, want ons gryp nie die vryheid in Christus aan nie. Die Here het vir ons meer in gedagte as wat ons ooit kan dink of besef.

  I have a dream …… I have a vision …. I have a reality …… !!!