NG Kerk Adelaide

COVID-19 EN DEO VOLENTE

SKRIFLESING: Jakobus 4: 13 – 17

Aan die begin van 2020 het ons almal vir mekaar met die mooiste WhatssApp boodskappies ‘n geseënde 2020 toegewens. Ons was positief oor 2020. Ons het ook alreeds aan die begin van die jaar aannames en beplanning gedoen oor wat ons alles gaan doen in 2020. Sommiges het ‘n troudatum beplan, ander het ‘n vakansie by die see beplan en ander het ‘n familiebyeenkoms beplan. Ons het beplanning gedoen vir ons werk, ons familie, ons ontspanning, vir die kerk en om dinge saam met ons vriende te doen.

Binne drie maande het alles regoor die aardbol verander. Skielik is al ons planne gekanselleer. Niks wat ons beplan het, gaan gebeur nie. Baie kan nie meer werk toe gaan nie, skole is gesluit, daar is geen kerk of sportbyeenkomste meer nie. Die winkels is toe.  COVID-19 het alles verander.

Die apostel Jakobus waarsku ons in hoofstuk 4: 13 – 17 teen ‘n valse stuk selfvertroue, asof die verloop van die lewe in ons hande is. Jakobus praat van mense wat selfversekerd sê, vandag sal ons in dié stad wees en môre in ‘n ander stad en ons sal sake doen en geld maak.  Ons maak as’t ware die aanname dat ons self sal bepaal wat op die agenda van elke dag is. Jakobus praat van dit, is “grootpratery”. Met ander woorde hy praat van persoonlike trots en hoogmoed. Ons wil die kaptein van ons eie skip en lewe wees. Ons sal alleen bepaal waar ons vandag en môre is. In Esegiël 28:6 staan daar: “Daarom, sê die Here my God, omdat jy jou verbeel het jy is ‘n god…..” Ons verbeel ons, ons is ‘n god wat ons eie tye kan bestuur. Ons wil as’t ware die hart van ‘n god hê, as ons, ons kalendertyd wil beplan.

Hoor ‘n bietjie hoe beskryf Jakaobus sy lesers. Hulle het in die eerste plek ‘n plan gehad. Hulle wou suksesvol wees. Hulle het tweedens ‘n plek gehad. Hulle sal van stad tot stad reis. Hulle het derdens ‘n tydsperiode beplan. Hulle het beplan om vir ‘n jaar op ‘n plek te bly. Hulle het vierdens ‘n program gehad. Hulle sal handel dryf. Vyfdens het hulle ook ‘n doel gehad, naamlik om geld te maak. Die Griekse word vir “geld maak”, beteken in die Grieks om in die ekstreme, tot die uiterste toe geld te maak. So kan gesien word hoe Jakobus se lesers tot in die fynste detail hulle lewe en toekoms met ‘n bravade en sekerheid wat aan arrogansie grens beplan het.

Dan steek Jakobus ‘n stokkie voor die valse selfversekerdheid. Hy skryf in vers 14:  “Julle wat nie eers weet hoe julle lewe môre sal wees nie! Julle is maar ‘n damp wat ‘n oomblik verskyn en sommer weer verdwyn.” Jakobus klink hier amper soos Prediker, wat sê dat die menslike lewe en menslike planne maar nietig is. Dit is soos mis wat voor die son verdwyn. Jy kan van niks seker wees nie. Die dood kan jou in ‘n oomblik besoek. 

Die menslike lewe is baie broos. Ons kan hoe hard werk om selfstandig te wees. Maar somtyds tref teenspoed, ongelukke, swak gesondheid of rampe jou. Ons moet nooit selfversekerd word oor onsself of oor die lewe nie. Daar kan soveel politieke, ekonomiese en alledaagse werklikhede ons lewe beïnvloed, dat ‘n mens nooit van alles seker kan wees nie. As jy jou geluk  bou op voorspoed en onafhanklikheid, dan bou jy op sand. Jou geluk kan maklik soos ‘n sandkasteel wegspoel met hooggety.

Dan gee Jakobus vir ons raad in vers 15: “ Julle moet eerder sê: “As die Here wil, sal ons lewe en sal ons dit of dat doen.” Daar is die Latynse woorde: “DEO VOLENTE”, wat beteken as dit die wil van die Here is. In my kinderjare het ek dikwels gehoor dat hulle D.V. voor ‘n beplande datum sit. Daardeur is as’t ware verklaar dat ‘n geleentheid beplan word D.V., “as dit die wil van die Here is”. Daardeur is as’t ware erkenning gegee aan die mense se afhanklikheid aan die Here en dat die Here self die tye en geleenthede in Sy hande hou. Veral die Puriteine het begin met die gebruik om D.V. voor ‘n datum te plaas.

Dalk wil die Here ons hier in 2020 tot ‘n halt roep en ons weer daaraan herinner dat ons lewe, geleenthede, beplanning en agenda nie van onsself afhang nie. Ons moet meer afhanklik omgaan met ons daaglikse en jaarlikse beplanning. Ons moet weer die afkorting “D.V.” gebruik wanneer ons ‘n datum beplan.

Daar is ‘n verskil hoe mense van Afrika en die Westerling oor tyd verskil. Vir die mense van Afrika is tyd ‘n reeks van sinvolle gebeurtenisse. Vir die Westerling is tyd om so produktief as moontlik te wees in ‘n sekere tydsgleuf. Daarom is ons so ontstelt dat tyd so vinnig verby vlieg. Vir die Westerling met sy behoefte aan produktiwiteit is 2020 natuurlik ‘n verskriklike slegte jaar. Dit is sekere die onproduktiefste jaar wat die wêreldgeskiedenis die afgelope 100 jaar beleef het. Inderdaad is dit ‘n “annus horribilis”, ‘n horibale jaar, met min goed in hom. Ons kan inderdaad nie meer soos vers 13 sê, van een stad na ‘n andere stad reis om sake te doen of geld  te maak nie.

Dalk wil dié horibale jaar ons leer om nuut te kyk na die betekenis van tyd. Dat tyd nie gemeet moet word slegs in terme van produktiwiteit nie, maar eerder as ‘n reeks sinvolle gebeurtenisse. Ons moet leer dat tyd nie aan ons behoort nie, maar dat dit aan God behoort. Daarom sal God ons ingang en ons uitgang bepaal. Daarom is ons van tyd, van God afhanklik. Ons moet leer om D.V. te sê voor elke beplande datum en tyd.

Koning Dawid sê so mooi in Ps 31:16 se begin:  “My tye is in u hand.” Dit het ons vergeet. Daarom het ons ‘n Korona-virus nodig om ons dit weer te leer.

Die jaar 2020 lê nou skielik onbekend voor ons. Skielik kan ons nie meer handel dryf nie. Ons het nie meer ‘n plan, ‘n plek, ‘n tydsperiode, ‘n program of ‘n doel nie. Ons sandkastele van 2020 wat ons vir ons gebou het, het skielik weggespoel. Ons was te seker van onsself en ons planne vir 2020 gewees.

Nou word ons weer geleer om DEO VOLENTE te sê, as dit God se wil is. Ons word weer geleer om die voorvoegsel D.V. te gebruik as ons ‘n datum wil vasmaak vir die toekoms.

COVID-19 het ons geleer om weer ons plek te ken in die skepping, maar ook om weer ons tyd te plaas in God se ewige en perfekte tyd.

DEO VOLENTE

Amen

(Ds. Paul Odendaal is leraar van die NG Kerk Adelaide.)