SKRIFLESING: Jakobus 3: 1 – 12
Die pen is magtiger as die swaard. Die tong is ook magtiger as die swaard.
Jakobus, waarskynlik die broer van Jesus, skryf sy boek oor die onderlinge onvrede en twis wat daar waarskynlik in die gemeente in Jerusalem was. Daar was verskillende vorme van verdeeldheid in die gemeente en die groepe het hulle tonge verkeerd gebruik en daarom waarsku Jakobus oor die gebruik van die tong.
Skinder is een van die vernaamste verkeerde gebruike van die tong.
In Antieke Griekeland het Socrates ’n groot reputasie van wysheid gehad. Eendag het iemand die groot filosoof kom besoek en wou ’n skinderstorie aan hom vertel. Socrates het hom gekeer en vir hom gesê voor hy dit vertel, moet hy dit wat hy wil vertel, eers laat toets deur die “drie filter”-toets.
Heel eerste, is dit wat hy wil sê die WAARHEID? Die besoeker was nie seker of dit die waarheid is nie.
Tweedens, is dit wat hy wil sê OPBOUENDE woorde? Die besoeker het gesê dit is alles behalwe opbouend.
Derdens, is dit wat hy wil sê enigsins vir hom NUTTIG? Nee, sê die besoeker, dit is nie nuttig nie.
Socrates het toe die besoeker geantwoord, jy wil iets van my vriend sê en jy weet nie of dit die waarheid is nie, tweedens is dit is nie opbouend nie en derdens hou die inligting vir my geen nut in nie. Jy kon nie een van die drie filters slaag nie. Hoekom wil jy dit dan vertel?
“Skinder is ’n slegte ding. In die begin lyk dit dalk lekker en pret, maar op die ou end vul dit ons harte met bitterheid en vergiftig dit ons ook!” (Pous Francis)
Daar is geen twyfel dat skinder seermaak nie. Sir Francis Bacon het ’n diepgaande waarheid uitgespreek toe hy gesê het: “Die waardigste persone word gereeld deur laster aangeval, aangesien ons oor die algemeen vind dat dit die beste vrugte is waarna die voëls sal pik.”
Dirkie Smit vertel in sy boek Wat sien ons in die spieël? die volgende storie:
’n Vrou het by ’n wyse man om raad gaan aanklop. Sy wou graag iets wat sy gesê het, ongedaan maak. Eers, het hy geantwoord, sal sy moet teruggaan, ’n sak vol hoendervere neem, dit in die wind uitstrooi, en dan na hom terugkom. So gesê, so gedaan. Met haar terugkeer sê hy sy moet wéér teruggaan, elke veer gaan soek en dit in die sak terugsit, en dan weer na hom kom. Toe sy sê dit is tog onmoontlik omdat die wind dit teen daardie tyd al die wêreld vol gewaai het, was sy antwoord: “Net so onmoontlik is dit vir jou – vir enigeen – om die gevolge van wat jy gesê het, ongedaan te maak.”
Waarom skinder mense? Meestal is dit omdat hulle ’n swak selfbeeld het en ander mense wil laat slegter lyk, deur hulleself beter te vertoon.
As jy nie iets moois van iemand kan sê nie, bly liewer stil. “I have noticed that nothing I never said ever did me any harm.” (V.S.A. President Calvin Coolidge 1872–1933)
Met kragtige metafore skets Jakobus die mag van die tong: ’n Klein stang in ’n perd se bek stuur die hele dier. Dit beteken die perd is mak en bruikbaar vir sy eienaar. ’n Wilde perd sal nie ’n stang in sy bek duld nie. Met die stang kan jy die perd stuur op veilige paaie of op gevaarlike paaie. Jou tong stuur jou lewe.
Groot skepe word aangedryf deur sterk winde, tog word hulle deur ’n klein roer gestuur. Net so is die tong maar ’n klein orgaan, maar dit het ’n kragtige invloed op jou hele lewe.
’n Klein vlammetjie steek ’n groot vuur aan. So kan die tong baie skade aanrig. Dit kan ander mense se lewens verwoes en vernietig.
Vanaf vers 9 spel Jakobus die dubbelslagtigheid of gespletenheid van die tong uit: Daarmee loof ons die Here en vervloek mense wat na die beeld van God geskape is. Dikwels kom seën en vervloeking uit dieselfde mond. Jakobus vergelyk dit met ’n fontein wat nie vars en bitter water kan lewer, of ’n vyeboom wat nie olywe kan dra nie. In ons woordeskat leef ons met hierdie gespletenheid dat uit die mond goeie en slegte goed kan kom.
Met ons woorde kan ons mekaar bou of breek. Menige mens is al afgebreek deur wat ’n ouer of ’n onderwyser vir jou gesê het. As jy gedurig negatiewe goed hoor, gaan jy dit later glo.
In ons Afrikanerkultuur van destyds het ouers moeilik vir hulle kinders gesê dat hulle lief is vir hulle. Waarderende woorde was min. So het een geslag dit oorgedra na ’n volgende geslag. Gelukkig het hedendaagse ouers verander en bevestig hulle graag hul liefde vir hul kinders en kleinkinders met waarderende woorde.
Mense floreer of kwyn oor woordgebruik. Mense floreer as jy hulle bemagtig met eerlik opbouende woorde. Daarom is dit belangrik om mense nie as dinge te behandel nie, maar as persone. Ons moet ons toelê op persoonsbehartiging, waar ek elke mens met wie ek in kontak kom, laat goed voel. Om iemand soos ’n mens te laat voel, moet ek mense met respek, eer en gelykwaardigheid behandel, en hulle goed laat voel. Ek moet mense bekragtig met my woorde. Moenie suinig wees met jou erkenning nie.
Die goeie nuus is egter dat die tong wat vir die mens onmoontlik is om te tem, deur Christus se Gees herskep kan word. Wanneer my tong Geesvervuld is, sal my woorde soos salf en olie wees. Dit sal genees en opbou en die Here verheerlik.
Dan sal my tong net spreek wat WAARHEID is, wat OPBOUEND is en wat NUTTIG is. Dan sal ek my tong kan beheer, want ek is Geesvervuld.
AMEN
(Ds. Paul Odendaal is leraar van die NG Kerk Adelaide.)
NG Kerk Adelaide 