SCRIPTURE READING: Rom 11: 16 – 24 and Proverbs 9:1 – 2

This morning Owen Barend van der Mescht is grafted onto Christ the rootstock.

He becomes part of Christ and all His benefits. It is not the child being baptized who makes the choice, so that one should become haughty about it. It is God who, out of free initiative, chooses Owen to become part of His salvation plan. It is not the branch or the shoot that bears the rootstock. It is the rootstock that bears the shoot.

But this inoculated child receiving baptism must live by the goodness of God. As great effort is made with the vaccination process, the parents must take their baptismal vow very seriously. It is a promise before God. I must lead my child to respond in faith to all the promises and commitments of the baptismal covenant.

John Calvin said that the two main elements of religious education should be love and strictness. Love breeds safety and strictness breeds security. With safety and security, a child has everything to enter a successful adult life one day. A young tree must also be constantly pruned to take shape.

If a Karree tree is left untended, it becomes a bush. When a Karree tree is constantly pruned, it becomes a beautiful tree under which you can sit and under which children can play. That is why the Lord also prunes us every day of our lives to become men of God and women of God. That is why a parent must also be prepared to ply the pruning shears, so that one day their children become well-developed young people. That is why disciplining your child is very important, especially in the Book of Proverbs in the Bible.

Psalm 1 speaks of a fruit tree planted by streams of water. The water currents make the fruit tree grow luxuriantly and the tree produces fruit in its time. In the same manner we must raise our children by the streams of water. They must be raised in the church. They must be brought up with Bible stories from the Children’s Bible. They must be brought up with catechesis. The parents must make an effort with their confirmation as members of the Church. They must grow up at Christian camps. You must raise your children in the gates of the Lord’s house. If they see that church attendance is important to their parents, they too will one day be diligent churchgoers and exemplary Christians. If they are raised like saplings by the streams, they too will bear fruit. The pastor Timotheus, for example, received his faith from his grandmother Loïs and his mother Eunice. Therefore, the purpose of baptism is that there should be a transfer of faith. So that the young children are incorporated into the community of faith.

It only takes one generation to raise a pagan. Raise your child without the Lord and you raise a heathen.

 Sometimes the storms of life will blow over your tree of life. But if your rootstock is Christ, there will always be a new shoot. You will receive new strength from the Lord every morning. As a rootstock is anchored in the ground, so you must be anchored in Christ Jesus, then you will be able to face the storms of life.

The grafting of your family into Christ the rootstock determines your family’s future.

What is the most important room in a house? What is the most important piece of furniture in the house? Surely the kitchen or dining room is the most important room in the house. The most important piece of furniture in the house is the kitchen table or the dining room table. Of course, I prefer the kitchen table. My first most precious childhood memories were when we had our meals together around a yellow kitchen table every night. I also remember how we used to spend time together at my grandfather and grandmother’s home in Strydenburg, around Grandmother’s kitchen table with the deliciously warm Aga stove nearby. It is burned into my memory.

Gathering around a kitchen table bring married couples, families and larger families together. It creates togetherness and warmth. Relationships grow around the kitchen table.

In early biblical times, people usually had only two meals. There was a brunch roughly between 10h00 and 11h00. People ate to gain strength for the day’s work. At the end of the day, the workers went home and had a feast every night. Then they chatted, ate, told stories, danced and drank wine. It was the highlight of every day. It is written in Psalms 23: 5(a), “You set a table for me”.

In Psalms 128:3 it says, “Your wife is like a fruitful vine in the inner rooms of your house. Your children are like olive trees around your table.”

Proverbs 9:1 – 2 reads, “Wisdom built her house, she carved out her seven pillars. She slaughtered her animals, mixed her wine, and also prepared her table.”

In the Passover tradition families ate the Passover meal together every Friday evening. The father of the house told his family each week why they celebrated the Passover. It was to celebrate their exodus from Egypt, the place of slavery.

In the New Testament the Passover was replaced with the Lord’s Supper, which is also a meal taken at a table. The Lord’s Supper binds the congregation in unity, to remember that Jesus Christ redeemed us from the slavery of sin.

The early church also regularly ate together every Sunday, the so-called common meal, to celebrate their inner connectedness to one another. This custom made the Christian church well-disposed in the community and their numbers increased.

You see, if the table tradition dies, then the quality of relationships dies.

The Bushmen’s “kitchen table” was to sit around the fire every night and tell stories, eat, mingle, tell legends and imitate animal sounds and movements. That is why the Bushman tradition has existed in Southern Africa for thousands of years. But unfortunately, the Bushmen people have westernized. They got televisions, they got cell phones and they got ovens. They no longer get together at Smits drift like their ancestors. The Bushman culture is dying out, because their fires (their kitchen table) no longer exist.

Before 1976, marriages and families were much healthier because there was no television or mobile phones or internet and technology. People were still spending time together talking around the kitchen table.

With the advent of television, people ate on trays in front of the television. With the advent of mobile phones, people are busier around the dinner table sending text messages than talking to each other. So, the kitchen table is neglected.

 Time around the kitchen table is sacred time. Those 45 minutes for dinner are sacred. The television program can either wait or be recorded. The mobile phone can easily be switched to silent mode. In those 45 minutes we give each other 100% of our attention. It makes marriages survive; it gives security to children. It creates quality time in relationships. These times become precious memories. Food is not made to be eaten alone. Food should be consumed in company and togetherness.

Prof Anna Fishel of the Harvard Medical School writes in “The Washington Post” as follows, “Kids who eat dinner with their parents experience less stress and have a better relationship with them. This daily mealtime connection is like a seat belt for traveling the potholed road of childhood and adolescence and all its possible risky behaviours.” She also explains that a lot of children’s misbehaviour is due to the fact that there was no kitchen table culture.

Children in particular are brought up around the dinner table. It’s not just about the food, but about the togetherness and relationships that are deepened and strengthened. Grafted on the rootstock and the shoots (children) grow, especially around the family table.

(Rev. Paul Odendaal is pastor of the NG Churches Adelaide and Fort Beaufort.)

SKRIFLESING: Rom 11: 16 – 24 en Spreuke 9:1 – 2

Vanoggend word Owen Barend van der Mescht ingeënt in Christus die wortelstok.

Hy kry deel aan Christus en al Sy weldade. Dit is nie die dopeling wat die keuse maak, sodat die mens daarom hoogmoedig moet raak nie. Dit is God wat uit vrye inisiatief vir Owen kies om deel van Sy verlossing te word. Dit is nie die dopeling of die loot wat die wortelstok dra nie. Dit is die wortelstok wat die loot dra.

Maar hierdie ingeënte dopeling moet leef uit die goedheid van God. Soos wat daar groot moeite gedoen word met die inentingsproses, moet die doopouers groot erns maak met hulle doopbelofte. Dit is ’n belofte voor God. Ek moet my kind lei om in geloof te antwoord op al die verbintenisse en beloftes van die doopverbond.  

Johannes Calvyn het gesê dat die twee vernaamste elemente van geloofsopvoeding liefde en strengheid  moet wees. Liefde kweek geborgenheid en strengheid kweek sekuriteit. Met geborgenheid en sekuriteit het ’n kind alles om eendag ’n suksesvolle grootmenslewe te betree. ’n Jong boompie moet ook konstant gesnoei word om vorm aan te neem.

As ’n Kareeboom gelos word, word dit ’n bos. Wanneer ’n Kareeboom gedurig gesnoei word, word dit ’n pragtige boom waaronder jy kan sit en waaronder kinders kan speel. Daarom snoei die Here ons ook elke dag van ons lewe om Godsmanne en Godsvroue te word. Daarom moet ’n ouer ook bereid wees om die snoeiskêr in te lê, sodat hulle kinders eendag goedgevormde jongmense word. Daarom is om jou kind te tug baie belangrik, veral volgens die Spreukeboek in die Bybel. 

Psalm 1 praat van ’n vrugteboom wat by waterstrome geplant is. Die waterstrome laat die vrugteboom welig groei en die boom lewer vrugte op sy tyd. So moet ons ook ons kinders by die waterstrome grootmaak. Hulle moet in die kerk grootgemaak word. Hulle moet met Bybelverhale uit die Kinderbybel grootgemaak word. Hulle moet met kategese grootgemaak word. Die ouers moet moeite maak met hulle belydenisaflegging. Hulle moet op Christelike kampe groot word. Jy moet jou kinders grootmaak in die poorte van die Here se huis. As hulle sien dat kerkbywoning vir hulle ouers belangrik is, gaan hulle ook eendag ywerige kerkgangers en voorbeeldige Christene wees. As hulle soos jong boompies by die waterstrome grootgemaak word, sal ook hulle vrugte dra. Die leraar Timotheus byvoorbeeld,  het sy geloof ontvang van sy ouma Loïs en sy ma Eunice. Daarom is die doel van die doop dat daar oordrag van geloof moet plaasvind. Dat die jong kindertjies ingelyf word in die geloofsgemeenskap.

Dit kos net een geslag om ’n heiden groot te maak. Maak jou kind sonder die Here groot en jy kweek ’n heiden.

Somtyds sal die storms van jou lewe jou lewensboompie omwaai. Maar as jou wortelstok Christus is, sal daar altyd weer ’n nuwe loot uitloop. Jy sal elke oggend weer nuwe krag van die Here ontvang. Soos ’n wortelstok geanker is in die grond, so moet jy geanker wees in Christus Jesus, dan sal jy die storms van die lewe kan trotseer.  

Die inenting van jou gesin in Christus die wortelstok, bepaal jou gesin se toekoms.                               

Wat is die belangrikste vertrek van ’n huis? Wat is die belangrikste meubelstuk in die huis? Verseker is die kombuis of eetkamer die belangrikste vertrek in die huis. Die belangrikste meubelstuk in die huis is die kombuistafel of die eetkamertafel. Ek verkies natuurlik die kombuistafel. My eerste kosbaarste kinderherinneringe was toe ons elke aand saamgeëet het rondom ’n geel kombuistafel. By my oupa en ouma se huis op Strydenburg het ons altyd om Ouma se kombuistafel gekuier met die heerlike warm Aga-stoof naby. Dit is ingebrand in my geheue.

Saamkuier rondom ’n kombuistafel bring huwelikspare, gesinne en families bymekaar. Dit skep samesyn en warmte. Verhoudings groei rondom die kombuistafel.

In die vroeë Bybelse tyd het mense gewoonlik net twee etes gehad. Daar was ’n noenontbyt omtrent so tussen 10h00 en 11h00. Mense het geëet om krag te kry vir die dag se werk. Aan die einde van die dag het die werkers huis toe gegaan en elke aand feesmaal gehou. Dan het hulle gekuier, geëet, stories vertel, gedans en wyn gedrink. Dit was die hoogtepunt van elke dag. Ps 23: 5(a) sê: “U dek vir my ’n tafel”. 

In Ps 128: 3 staan daar geskryf:  “Jou vrou is soos ’n vrugbare  wingerdstok in die binnekamers   van jou huis.   Jou kinders is soos olyfboompies   om jou tafel.”

In Spreuke 9:1 – 2 lees ons: “Wysheid het haar huis gebou,   sy het haar sewe pilare uitgekap.  Sy het haar slaggoed geslag,   haar wyn gemeng,   en ook haar tafel voorberei.”

In die Pasga-tradisie het gesinne elke Vrydagaand die Pasga-maaltyd saamgeëet. Dan het die pa van die huis elke keer vertel hoekom hulle die Pasga vier. Hulle vier die uittog uit Egipte, die plek van slawerny. In die Nuwe Testament is die Pasga vervang met die Nagmaal, wat ook ’n ete aan ’n tafel is. Die Nagmaalstafel bind die gemeente tot ’n eenheid, om te gedenk dat Jesus Christus ons uit die slawerny van sonde verlos het.

Die vroeë kerk het ook gereeld elke Sondag die gemeenskaplike maaltyd saamgeëet om hulle innerlike verbondenheid aan mekaar te vier. Hierdie gebruik het die gemeenskap goedgesind gemaak teenoor die Christelike kerk en gevolglik het hulle getalle gestyg.

U sien, as die tafeltradisie sterf, dan sterf die kwaliteit van verhoudinge.

Die Boesmans se “kombuistafel” was om elke aand rondom die vuurtjie te sit en stories vertel,  eet, kuier, legendes oor te vertel en diere se geluide en bewegings na te maak. Daarom bestaan die Boesmantradisie al duisende jare in Suider-Afrika. Maar ongelukkig het die Boesmans verwester. Hulle het oonde,  televisies en selfone gekry. Hulle kuier nie meer op Smitsdrif bymekaar soos hulle voorouers nie. Die Boesmankultuur is besig om uit te sterf omdat hulle vuurtjies (hulle kombuistafel) nie meer bestaan nie.

Voor 1976 was huwelike en gesinne baie gesonder, want daar was nie televisie of selfone of internet en tegnologie  nie. Mense het nog gekuier rondom die kombuistafel. Met die aanvang van televisie het mense op skinkborde voor die televisie geëet. Met die begin van selfoontegnologie is mense meer besig om teksboodskappe te stuur om die etenstafel as om te gesels. So word die kombuistafel verwaarloos. 

Die tyd rondom die kombuistafel is heilige tyd. Daardie 45 minute vir aandete is heilig. Die televisieprogram  kan maar wag of opgeneem word. Die selfoon kan maar in stil modus geplaas word. In daardie 45 minute skenk ons 100% aandag aan mekaar. Dit laat huwelike oorleef, en dit gee sekuriteit aan kinders. Dit skep kwaliteittyd in verhoudings. Dit word kosbare herinneringe. Kos is nie gemaak om alleen geëet te word nie. Kos moet in samesyn en saamkuier genuttig word.

Prof Anna Fishel  van die Harvard Medical School skryf in The Washington Post as volg: “Kids who eat dinner with their parents experience less stress and have a better relationship with them. This daily mealtime connection is like a seat belt for traveling the potholed road of childhood and adolescence and all its possible risky behaviors.” Sy verduidelik dan ook dat baie wangedrag van kinders daaraan te wyte is dat daar nie ’n kombuistafel-kultuur was nie.

Kinders word in die besonder rondom die etenstafel grootgemaak. Dit gaan nie net oor die kos nie, maar oor die samesyn en verhoudinge wat verdiep en versterk word.

Ingeënt op die wortelstok en die lote (kinders)  groei, veral rondom die gesinstafel.

(Ds. Paul Odendaal is leraar van die NG Kerke Adelaide en Fort Beaufort.)

SKRIFLESING: 2 Kor 5: 1 – 10

Ek hou daarvan om vir ’n kort vakansie in ’n tent te bly. Dit is heerlik. Maar net vir ’n kort tydjie. Dan verlang ek na ’n huis, met al sy geriewe.

Paulus was ’n tentmaker en het dus die beeld van die tentwoning baie goed verstaan. Hy het geweet dat ’n tent maar tydelike huisvesting verskaf. Die tent word mettertyd verbleik en dit skeur, die toue breek af en dan stort die tent ineen. Dit is slegs ’n tydelike woonplek. Dit kan nooit ’n permanente woonplek wees nie.

Toe die volk Israel deur die woestyn getrek het vir 40 jaar, was hulle woonplekke  tente. Dit was tydelik, aangesien hulle op trek was. Hulle het verlang daarna om die beloofde land binne te gaan en vir hulle permanente wonings te bou, van stene. Die volk het uitgesien na die gerief van ’n permanente woning.

Daarom was die tabernakel op die woestyntog ook ’n tent, wat vertel dat dit ’n tydelike maatreël was. Hulle het verlang daarna dat die tabernakel vervang sou word deur die tempel, wat Salomo uiteindelik gebou het.

’n Tent is simbool van iets tydeliks. So is ’n mens se liggaamlike lewe ook tydelik en kortstondig. Die Bybel sê ’n mens se lewensjare is 70 jaar. Alles daarna is genadejare. Cecil het nog sewe genadejare bygekry.

Maar die afgelope paar maande het ons gesien hoe Cecil se aardse tentwoning vinnig agteruit gegaan het. Sy liggaam en verstand het verswak en die tent het begin skeur. Cecil se tentwoning ineengestort en het hy ’n permanente woning gekry by sy hemelse Vader.

’n Tentwoning is ongerieflik. Dit is òf te koud òf te warm, die wind waai teen die flappe daarvan, die stof waai in en dit reën in. So is die aardse lewe ook vol aardse swaarkry en sorge. Die aardse lewe is nie altyd gerieflik en aangenaam nie. Die mens bring met sorge sy lewensdae deur.  

Dit kan ook gebeur dat ’n mens die aardse lewe in die tentwoning so geniet dat jy nie verlang na die hemelse woning nie. Die meeste mense wil hemel toe gaan, maar hulle wil nie sterwe nie.

Tog, in ons gelese gedeelte verlang Paulus na die hemelse permanente woning – want dit is verreweg die beste. In vers 5 staan daar dat die Here ons voorberei om afstand te doen van die aardse tentwoning en ons voorberei om die hemelse permanente woning te betree. Soos ’n mens ouer raak, lewe jy al “kleiner”. Jy maak jouself algaande los van die aardse dinge. Jy kan selfs by die punt kom dat jy verlang dat die Here jou moet kom haal om na jou ewige lewenswoning te gaan.

Psalm 23: 6 praat ook van die “ewige huis” waarheen ek op pad is. Die skape van Psalm 23, wat die gelowiges is, woon in die veld met al die ontberings van die oop vlaktes, koue, hitte, roofdiere, diewe en so meer. Maar hulle word aan die einde van die dag eregaste wat woon in die Huis van die Here tot in lengte van dae. In Psalm 23 transformeer die skape in weivelde na eregaste in die “huis van die Here tot in lengte van dae”. Veilig en beskut in die Here se permanente woning.

In Psalm 23: 5 staan daar ook:  “My beker loop oor.” In hierdie wêreld is ons beker altyd drie-kwart vol as dit goed gaan, of halfpad-vol as dit gemiddeld gaan en ’n kwart-vol of minder as dit sleg gaan. Elke dag vul die Here ons lewensbeker, met nuwe lewenskrag en versorging. Maar in die hiernamaals loop ons beker oor. Ons het van niks meer tekort nie. Cecil het nou van niks meer te kort nie. Alles wat hy nodig het, is nou in oormaat. Hy kort nie meer  gesondheid, finansies, versorging of sekuriteit nie. Alles wat hy verlang en aan behoefte het, het hy nou in oorvloed.

Die dood is soos ’n by sonder ’n angel. Die dood het klaar vir Jesus Christus gebyt, sy angel is nou uit.   “When death stung Jesus Christ, it stung itself to death” (Peter Joshua). Die dood (die by) kan ons nie verder steek nie. Soos die verhaal lui van die Amerikaanse gesin wat op ’n warm dag per motor in een van die Amerikaanse state gereis het. Hulle het koeldrank gedrink en dit het ’n by gelok om in die motor in te vlieg. Die dogtertjie in die motor was hoogs allergies vir ’n bysteek. Sy skree: “Pa, hier is ’n by in die kar!”  Toe die by teen die voorruit vasvlieg, gryp die pa die by. Die by steek hom, maar kom los. Die dogtertjie skree weer: “Pa, die by kom weer vir my!” Die pa antwoord sy dogtertjie: “Toemaar, my kind, die by het my klaar gesteek. Sy angel sit nou in my hand. Die by het nie meer ’n angel om jou te steek nie.”

So het die dood nie meer ’n houvas op my nie. Cecil Rieck het nie die ewige dood gesterf nie. Hy is veilig by die Here.

Die skielike en vinnige aftakeling van sy liggaamlike en verstandelike gesondheid was vir  almal ’n groot skok. Daarom is ons verlig dat hy verdere lyding en agteruitgang gespaar is, deur sy dood. Ons is verheug dat hy verlos is en by die Here is, in ’n volmaakte geestelike liggaam. Dit is ons troos en berusting.

Thomas Brooks skryf dat die dood eintlik God se sagmoedige helper is. Dit word die Moses wat ons uit die lewe (die plek van slawerny) verlos en na die ware ewige lewe in Christus bring.

Cecil Rieck se tydelike tentwoning het plek gemaak vir die gerief van ’n permanente woning.

Ons vier sy lewe. Ons vier sy nagedagtenis. Mag hy altyd in ons gedagtes voortleef.

Amen

(Ds. Paul Odendaal is leraar van die NG Kerke Adelaide en Fort Beaufort)

SKRIFLESING: Joh 4: 1 – 42

Niemand hou van ’n snob nie. Want ’n snob dink mos altyd hy is beter as ’n ander een. ’n Snob plaas homself altyd op ’n hoër trappie. Joodse snobisme het in die Bybelse tyd baie voorgekom. Hulle het hulself op ’n hoër trappie as ander volke geplaas. Ja, hulle was hoogmoedig teenoor die Samaritane en ander volkere. Hulle het na die uiterlike geoordeel.

Johannes 4: 1 – 42 bied verskillende perspektiewe. Ons gaan nou na een van hierdie perspektiewe kyk. Johannes 4: 1 – 42 wil vir ons sê: CHRISTUS JESUS SLUIT MENSE IN WAT ONS AFSKRYF.

In Joh 4 lees ons van Jesus wat op reis was. En dan vertel Joh 4 ons van ’n sekere gesprek wat Jesus met ’n sekere Samaritaanse vrou aangeknoop het daar in die land Samaria in die dorpie Sigar. Sien die volgende in u geestesoog. Dit was 12h00 in die middag. Jesus is moeg en wag by die put vir sy dissipels wat op pad dorp toe is om kos te koop. Die vrou moes in die middag na die put toe gaan, want sy was een van die onwelvoeglike vroue van Sigar. Die gerespekteerde vroue het in die oggend vroeg put toe gegaan, terwyl dit nog koel is, maar sy moes haar beurt laaste afwag. Dan lees ons van ’n soekende Jesus daar by die put, wat dateer uit Jakob se tyd, wat ’n gesprek met die vrou aanknoop. Voorwaar ’n vreemde gesprek. Jesus het hom nou nie juis hier in ordentlike geselskap bevind nie.

Jesus, die ordentlike Jood, is in gesprek met die mees onordentlike heiden. Ons wil eintlik uitroep: “Here, skaam u u nie om met hierdie vrou te praat nie?” Want daar was vier dinge wat teen haar getel het daar by die put.

(Put van Jakob)

1. Haar geslag
2. Haar afkoms
3. Haar sondige verlede
4. Haar godsdienstige oortuiging

Eerstens was sy ’n vrou. In daardie tyd was dit onbetaamlik vir ’n man om in die openbaar met ’n vrou te gesels. ’n Vrou was haar man se besitting en sy moes gesien en nie gehoor word nie. Dit het ’n man se eer aangetas as hy in die openbaar met ’n vrou sou gesels. Maar Jesus praat met haar in die openbaar. Jesus sien ’n onbenullige vrou raak wat geen regte in die destydse samelewing gehad het nie. Jesus soek haar op.

Tweedens lees ons dat die vrou ’n Samaritaan was. Haar afkoms was dus ook teen haar. Die Jode het van die Samaritane as “honde” gepraat. En hier praat Jesus die Jood met hierdie hond van ’n Samaritaanse vrou. In plaas van hierdie hond weg te jaag, praat hy met haar oor die dinge van die ewige lewe.

Derdens lees ons dat Jesus ook verby haar agtergrond en sondige verlede kyk. Want hierdie vrou was nou nie juis ’n goeie vrou nie. Die huwelikswet van daardie tyd het bepaal dat ’n vrou slegs drie keer mag trou. Daarna is dit vir haar onbetaamlik. Hierdie vrou het egter al vyf mans gehad en ons lees in vers 18 dat sy sommer saamwoon met die sesde man, sonder om getroud te wees. Voorwaar ’n lekker skinderstorie, want sondig was hierdie vrou beslis! Maar Jesus praat met hierdie vrou met haar swak sedelike lewe.

Vierdens was hierdie vrou van ’n ander godsdienstige oortuiging as die Jode. Die Samaritane het op die berg aanbid en die Jode het in die tempel in Jerusalem aanbid. Daar was dus ’n duidelike godsdienstige verskil in aanbidding tussen die Jode en die Samaritane. Desnieteenstaande die verskil van godsdienstige oortuigings, praat die Here met haar oor die ewige geestelike water.

U sien dus dat Jesus verby haar geslag, haar afkoms, haar sondige verlede en haar geestelike oortuigings gekyk het en háár raakgesien het. Ja, die stukkende vrou, die klein mensie by die put, het Hy raakgesien.

Met alle respek: Jesus Christus is geen snob nie! Sy optrede het juis die godsdienstige snobisme van die Jode kontrasteer. Iemand is vir ons aanvaarbaar as die persoon aan al die vereistes voldoen wat ons soek. Geslag, afkoms, ’n goeie verlede of geestelike oortuigings speel ’n rol vir ons. Die Evangelie trek egter ’n streep deur alle snobisme. God sien hierdie Samaritaanse vrou raak, met al haar tekortkominge en betoon liefde aan haar. Net so kyk God verby my geslag, my afkoms, my sondes, my tekortkominge en geestelike oortuigings. God sien my raak soos ek is.

Johannes 4 vertel ons van ’n liefdevolle God wat bemoeienis met mense soos ek en jy maak. Weet dan vandag, al tel alles teen u – u tekortkominge, u agtergrond, u sonde, u verlede of u skandes – God is nooit teen u nie. Hy soek u by die wanhoopsput van u lewe. Jesus het Sy hande uitgesteek na die Samaritaanse vrou, die egbreeksters, tollenaars, siekes en melaatses en na sondaars.

Daarom moet die kerk van Jesus Christus ook bereid wees om haar hande uit te steek na prostitute, na die mense wat stink, na armes, na straatkinders en na sondaars. Ons mag nie bang wees om ons hande vuil te maak nie.

Ons moet leer om verby ’n persoon se geslag, afkoms, taal, kultuur, sondige verlede en geestelike oortuiging te kyk. Ons moet onsself nie blindstaar teen die vraag of iemand vir ons sosiaal aanvaarbaar is nie. ’n Christen mag geen ruimte laat in sy lewe vir godsdienstige snobisme nie.

Jesus Christus het die Lewende Water aangebied ongeag wie of wat die persoon is. Christus Jesus het Sy hande vuil gemaak met ons sonde en lewensnood. Snobisme is geen Christelike deug nie – dit kom van die duiwel. Daarom moet ons dit beveg in ons lewe.

Dan lees ons van die gesprek tussen Jesus en die Samaritaanse vrou. Hoe tipies mens.

Wanneer Jesus aan die vrou die lewende water van die ewige lewe aanbied, dan dink sy vanuit ’n gerieflikheidsoogpunt: A, dis die einde van die stappery put toe. Nooit sal sy weer hoef water te skep nie. Die Here belowe aan haar die hemel en sy is bekommerd oor die aarde. Die Here belowe aan haar die hemelse water en sy is bekommerd oor water vir haar huis en diere.

Toe sy uiteindelik besef dat Jesus met haar wil praat oor haar godsdiens, toe blyk dit dat sy haar godsdiens net beleef as ’n plek waar sy aanbid. In vers 20 lees ons dat haar godsdiens bestaan uit ’n berg waar aanbid word.

Sy sê dat die Samaritane ’n berg soek om te aanbid en die Jode soek Jerusalem om te aanbid. Vir baie van ons bestaan ons godsdiens ook uit ’n plek of geleentheid waar ons aanbid. Vir baie bestaan hulle godsdiens uit ’n kerkgebou, ’n erediens op ’n Sondag of ’n biduur.

Dit is egter blote vormgodsdiens. Jesus Christus wil hierdie vrou bevry van vormgodsdiens. Hy wys haar toe daarop dat ware, egte godsdiens nie in ’n plek gevind word nie, maar in ’n Persoon, naamlik Christus die Messias. Ware godsdiens is ’n persoonlike verhouding met die lewende Here! U sien dus: ware godsdiens bestaan nie uit ’n plek waar aanbid word nie, ook nie uit ’n klomp moets en moenies nie. Dit gaan om ’n Persoon, naamlik Christus, die Messias. Alleen Hy is die Lewende Water en alleen Hy kan my verlos en my ewige dors les.

Die wonderlike uitkoms van die verhaal is dat die vrou wat deur haar gemeenskap uitgestoot is, die dorp Sigar red toe sy ’n getuie word van haar ontmoeting met die lewende Christus. Sy wat uitgestoot is deur haar dorp, tree nou inklusief op en vertel haar dorp van die wonderlike ontmoeting met Jesus.

Ons mensdom tree uiters eksklusief op, terwyl Jesus ons leer om inklusief te dink en op te tree teenoor vreemdelinge en mense wat anders as ons is. Wie inklusief leef, is dan ook goeie missionale werkers in God se akkers. Wie inklusief optree, verstaan iets van die hart van God en van die liefde van Jesus Christus. AMEN

(Ds. Paul Odendaal is leraar van die NG Kerke Adelaide en Fort Beaufort.)

Skriflesing:  Daniël 1: 1 – 21

Wanneer ’n mens ’n paar druppels wit verf in ’n drom met rooi verf gooi, sal die enkele druppels geen verskil maak aan die rooi kleur van die verf nie. Die meerderheid sal die minderheid verswelg. So word dit ook in ons skrifgedeelte verwag. So was dit in die derde jaar van koning Jojakim van Juda dat Nebukadneser Jerusalem beleër het. Nie net het Nebukadneser tempelgereedskap van Jerusalem na Sinar geneem nie. Hy het dit geplaas in sy eie god se tempel se voorraadkamer.

Maar ons lees hy het ook Israelitiese jongmanne as slawe saam met hom na Babel toe geneem. Die koning het toe vir Aspenas, die hoofpaleisbeampte, beveel om vir hom die beste, gesondste en mees vooraanstaande Israelitiese jongmanne na die paleis te bring, sodat hulle opgelei kan word om in diens van die koning te staan.

• Hulle moes drie jaar onderrig word in die Babilonieërs se gewoontes en gebruike.
• Hulle moes die Galdeërs se skrif en taal ook aanleer.
• Hulle moes elke dag die kos en die wyn van die koning eet.

Onder hierdie Judeërs was daar Daniël, Gananja, Misael en Asarja. Maar die hoofpaleisbeampte het hulle ander name gegee: Daniël het geword Beltsasar, Gananja het geword Sadrag, Misael het geword Mesag en Asarja het geword Abednego.

Daniël (Beltsasar) is vernoem na  Bel, die hoofgod van die Babilonieërs. Die ander drie jongmanne is vernoem na die Babiloniese gode van son, aarde en vuur. Al vier het dus heidense name gekry, dié van heidense gode. Die doel van Nebukadnesar was dat die vier jongmanne uiteindelik volbloed Babilonieërs sal word wat ook die Babiloniese gode sal aanbid. Dit is net te wagte dat die vier jongmanne, omdat hulle die minderheid is, later sal word soos die meerderheid. Hulle is bestem om volbloed Babiloneërs te word.

In Suid-Afrika is Godvresende Christene ook in die verre minderheid. Dit sien jy in die kerkbesoek van Christene van alle kerke in  ons land. Ek praat nie van naam-Christene, wie se name net in die boeke van die kerk opgeteken staan nie. Ek bedoel Godvresende Christene vir wie kerkbywoning en die nakom van God se wet nog belangrik is. Dikwels gebeur dit dat eens warm Christene later lou word en later koud en later yskoud.

Verwêreldliking geskied nie oornag nie. Die minderheid word nie oornag soos die meerderheid nie. Dit is ’n geleidelike proses.

As ’n padda onmiddellik in warm water gegooi word, sal die padda dadelik uitspring.

Maar as die water geleidelik opgewarm  word, sal die padda dit nie eens agterkom nie en homself doodbrand. Die wêreld spoel die kerk binne, in plaas daarvan dat die kerk die wêreld inspoel. Morele waardes van die wêreld  het heeltemal verkrummel. Christelike standaarde het getuimel. Humanisme het die kerk geïnfiltreer en gesaboteer.

Maar met Daniël en sy drie vriende was dit anders. Olie en water meng nie. So het Daniël en sy drie vriende nie geswig onder die druk om aan die meerderheid toe te gee nie. Daniël en sy drie vriende het hulle nie verontreinig deur die wyn en kos te eet wat aan afgode gewy was nie. Hulle sou net groente eet en water  drink. Na ’n proefneming van tien dae het hulle voorkoms beter gelyk as die res van die jongmanne. Na die tyd wat die koning bepaal het, is die jongmanne na die koning gebring. Die koning het niemand gevind soos Daniël, Gananja, Misael en Asarja nie. Hulle was beter as die towenaars en waarsêers. Hulle het toe in diens van die koning getree.

Maar onthou, hulle was in die wêreld van Nebukadnesar, maar nie van die wêreld van Nebukadnesar nie.  Hulle het nog die ware God van Israel aanbid. Sedrag, Mesag en Abednego het byvoorbeeld in Dan 3: 1 – 30 nie gebuig voor die 30-meter hoë afgodsbeeld in Duradal, wat ’n provinsie van Babel was nie.

Hulle is in ’n brandende vuuroond gegooi. Hulle het ongedeerd uit  die vuuroond gestap, met die reddende hand van die Here. Die Here het ’n engel gestuur om saam met hulle in die vuuroond te wees.

Onthou daarom, ons is in die wêreld, maar nie van hierdie wêreld nie. Daarom leef ons anders. Daarom staan ons uit. Dit beteken daarom dat ons ook dikwels bespotting en lyding sal moet verduur, ter wille van die Evangelie. Daarom lees ons het Daniël en al drie sy vriende ook erge lyding verduur, ter wille van hulle gehoorsaamheid en toewyding aan die Here.

Ons lees ook dat Daniël in koning Darius se tyd drie keer per dag tot God gebid het met sy aangesig na Jerusalem (Dan 6: 1 – 29). Die goewerneur-generaals en ministers het jaloers geword op Daniël en het iets gesoek om hom voor die koning aan te kla. Hulle kon dit net vind in sy godsdiens.

Verder was sy lewe en werk onberispelik. Toe hulle hom uitvang in sy godsdiens het hulle hom by die koning gaan aankla en dié het hom baie teensinnig in die leeukuil gegooi. Maar die Here het die bekke van die leeus gesluit en Daniël het die volgende môre nie eers ’n skrapie aan hom gehad nie.

Olie en water meng nie. Kerk en wêreld meng nie. Christendom en afgodery/ vreemde godsdienste meng nie.’n Afgewaterde Christen is geen Christen nie. ’n Afgewaterde geloof is geen geloof nie.

Wat dikwels gebeur in die swart kultuur is dat die meerderheid swart gelowiges vashou beide aan Christus en aan hulle voorouerverering. Dit noem ons in die teologie “sinkretisme”.   Dit is heeltemal verkeerd. Die Evangelie en voorouerverering kan nie saamloop nie. Jy moet ’n besliste keuse maak. Daarom moet ons vir ons swart medegelowiges bid, dat hulle net aan die Evangelie sal vashou. Olie en water meng nie.  

Daarom mag ons nie meng met hierdie wêreld nie. Ons as Christene is in die wêreld, maar nie van hierdie wêreld nie. Net so was Daniël en sy drie vriende in die heidense wêreld van koning Nebukadnesar, maar hulle het nie gemeng met die gewoontes en godsdienste van die Babiloniese ryk nie.

Olie en water meng nie!

(Ds. Paul Odendaal is leraar van die NG Kerke Adelaide en Fort Beaufort.) 

SKRIFLESING: Job 9: 25 – 26 en Pred 3: 1 – 22

Veronderstel iemand sou u die keuse gee om tien of twintig jaar jonger te word, wat sou u keuse wees? Ek sal beslis nie kies om jonger te word nie. Want sien, tyd bring insig, lewensrypheid en wysheid. Om jonger te word, sou vir my beteken om agteruit te boer. Juis daarom moet ons ons nie daaroor verknies dat die tyd aanstap en ons ouer word nie.

Om ouer te word is nie vir my ’n probleem nie. Wat wel vir my ’n probleem is, is die spoed en tempo waarteen tyd verloop. Job beskryf die spoed waarteen sy lewensdae korter word in hoofstuk 9: verse 25 – 26 as volg: “My dae skiet vinniger as ’n naelloper verby sonder dat ek iets goeds beleef, hulle gaan vinnig by my verby soos papirusbote, soos ’n arend wat afskiet op sy prooi.” Toe my jongste seun Johannes nog baie klein was, sê hy eendag vir my: “Pappa, ek is nog klein, ek gaan nog lank leef. Wanneer ek groot is, is pappa al ’n oupa.” Toe ek jonk was, het ek ook so gedink, gedink die lewe lê lank en oneindig voor jou. Helaas moet ek ook soos Job en Prediker sê dat die tyd vinnig verby skiet. Juis daarom is Job en Prediker se raad dat ons spaarsamig met die tyd moet omgaan. Ons moenie tyd verkwis op nietighede nie. Eintlik kan ons ook nie op tyd spaar nie, ’n mens moet net jou tyd verantwoordelik bestuur en met die regte prioriteite lewe.

Chris Jones vertel van die oom wat een Saterdagoggend op ’n radio-onderhoud die volgende vertel. Toe hy 55 jaar oud was, het hy baie oor sy lewe nagedink. Hy het vir homself gesê dat die gemiddelde manspersoon ongeveer 75 jaar oud word. Sommige word ouer en ander sterf vroeër, maar kom ons werk op die gemiddelde. In so ’n geval het iemand 3900 Saterdae in sy lewe tot sy beskikking. Hy was reeds 55 jaar oud en dus het hy alreeds 2860 Saterdae opgeleef. Hy het nog ongeveer 1040 Saterdae oor, sou hy 75 jaar oud word.

Hy het daar en dan winkel toe gery en 1040 albasters gekoop en dit in die glasfles gesit. Elke Saterdag het hy een albaster uitgehaal en weggegooi. Die oom het in die afsluiting van die radio-onderhoud gesê dat, terwyl die albasters elke Saterdag verminder het, hy hom al meer ingestel het om met wysheid te lewe, maar ook met die regte prioriteite.

Terwyl ons lewe verganklik en onseker is, roep die Here vir ons op om sinvol te lewe. Ja, om sin te gee aan die lewe. Die Here wil hê ons moet ons lewe opleef en elke dag voluit lewe. Juis daarom sê Prediker in hoofstuk 3: 22 die volgende: “Ek het gesien dat daar niks beter is nie as dat die mens vreugde vind in sy werk, dit is wat jou toekom.” Nog verder sê Prediker in hoofstuk 9: 7 – 9 die volgende: “Eet dus jou brood met vreugde, drink jou wyn met ’n blye gemoed; God het lankal reeds goedgekeur wat jy doen. Dra altyd wit klere, versorg jou hare met olie. Geniet die lewe met die vrou wat jy liefhet …” Vers 10 het ’n verdere opdrag: “Doen met toewyding alles wat jou hand vind om te doen …” Met ander woorde, ons word opgeroep om met oorgawe te lewe. In Latyn is daar die spreuk: “Carpe Diem”, wat beteken “om die dag te gryp”. Dit beteken om in alles ’n geleentheid te sien of ’n geleentheid te skep.

Mense wat ’n vol, vervulde lewe gelewe het, sterf baie makliker en mooier as mense wat hulself nog op hulle sterfbed kwalik neem omdat hulle hul lewensdae gemors het op nietighede. Daarom leer die Here Jesus vir ons om na die lewe te kyk vanuit die perspektief van die dood. Eers as jy jou verganklikheid besef en erken, kan jy leer om vreugdevol en sinvol te lewe.

Tydsbestuur bly die meeste van ons se probleem. Daar word vertel van die dosent wat op ’n dag vir sy klas studente ’n demonstrasie wou gee oor tydsbestuur. Hy het ’n groot glasfles geneem en dit vol groot klippe gepak. Hy vra toe vir die klas of die fles versadig is. Tot hulle verbasing, gooi hy daarna ’n klomp gruis in en skud die fles. Daarna gooi hy nog fyn sand by en skud die fles en laastens gooi hy ook nog water in. Alles pas mooi in die fles.

Toe hy dieselfde inhoud van klippe, gruis, sand en water gebruik en die eksperiment omkeer en eers die water, toe die sand, daarna die gruis en laastens die klippe inpak, kom amper nie die helfte van dieselfde inhoud in die fles nie. Net so, verklaar die dosent, moet ’n mens altyd in jou lewe begin met die groot klippe, die belangrikste prioriteite in jou lewe, en dan sal daar nog plek wees vir die alledaagse nietighede. Maar wie sy lewe verspil op nietighede, mis die groot en belangrike prioriteite in sy lewe.

As ’n mens die Bybel goed bestudeer kom jy agter dat verhoudinge vir die Here baie belangrik is. Jou verhoudinge met God, jou lewensmaat, kinders en met die mense op jou pad is vir God van kardinale belang. Vir die Here is ook jou daaglikse werk baie belangrik. Juis daarom is ’n mens se werk nie maar net iets wat ’n inkomste inbring nie, maar ’n roeping. Juis daarom roep die Here ons op om elke dag kwaliteit by te voeg tot ons huwelike, ons kinders se opvoeding, ons medemens en ons lewensroeping om van hierdie wêreld ’n beter plek te maak. Dit gaan daarom nie soseer oor wat ek uitkry uit die lewe nie, maar dit wat ek insit in die lewe. Die lewe gaan nie slegs daaroor om te ontvang nie, maar om te gee. Dít bepaal lewenskwaliteit en sin in die lewe.

Ons lewensmaat is net aan ons geleen. Omdat ons nie weet hoe lank hierdie tyd is nie, moet ’n mens die mooiste daarvan probeer maak. “Geniet jou vrou …” sê Prediker. Ja, ek moet my man of my vrou weer mooi en gelukkig aan die Here teruggee.

’n Mens se kind verlaat die huis op ongeveer agtienjarige ouderdom. Laat ons uitwerk hoeveel Saterdae, hoeveel albasters is in my fles om my kind te koester en met wysheid te beïnvloed. Ek werk uit: ’n skamele 936 Saterdae. Juis daarom moet ons tyd maak vir ons kinders. ’n Gemiddelde loopbaan duur ongeveer 40 jaar, met ander woorde 2080 Saterdae. Ek het net 2080 weke om deur my loopbaan van hierdie wêreld ’n beter plek te maak.

Eers wanneer ek deur die kortstondigheid van hierdie lewe getref word, besef ek daar is ’n tyd vir alles. Juis daarom moet ek met oorgawe lewe, myself ontwikkel en my talente gebruik. Ek moet geluk vind in my lewensmaat, my kinders en met die mense op my pad. My werk moet my roeping word.

Ja, ek moet mooi lewe, ’n regverdige lewe nastreef en God se wil bo alles soek. Dit sal my gelukkig maak en vir my sin in my lewe gee. Luister hoe sluit Prediker sy boek af in hoofstuk 11 vers 13: “Die slotsom van alles wat jy gehoor het, is dit: Dien God en gehoorsaam sy gebooie.”

Eers as ek so ’n vol, mooi en regverdige lewe gelei het en kwaliteit toegevoeg het tot my lewensmaat, kinders en die mense op my lewenspad, kan ek met vreugde sterf. As ek my loopbaan beskou as ’n roeping en daardeur kwaliteit toevoeg tot die lewe, kan ek eendag, oor ’n aantal Saterdae vorentoe, in vrede bid op my sterfbed, die gebed van die kerkvaders: “ In U hande gee ek my gees oor!”

Soos jy gelewe het, so sal jy ook eendag sterf.    AMEN      

(Ds. Paul Odendaal is leraar van die NG Kerke Adelaide en Fort Beaufort.)